Ongezond batavia, vroeger en nu.

Noodzakelijkheid van een organieken stedelijken Gezondheidsdienst.

door

W. j. van GORKOM.

Zonder gezondheid geniet niemand genoegen van zijn aardsche goederen.

jac. Bontius.

I. TERUGBLIK.

„Batavia, het graf van de Duitschers ".

„Het meeste dat Batavia tot een onaangenaam verblijf „maakt, is de ongezondheid, en de veelvuldige sterfgevallen

„die aldaar plaats hebben ; zoo dat de

„Engelschen, die onlangs den aardkloot rond gezeild, en „aldaar eenigen tijd hun verblijf gehouden hebben, zeiden: „dat Batavia alleen door de ongezondheid sterk „genoeg was, om andere Natiën afte schrikken, „om eene verovering daarop te ondernemen".

Aldus de Heer J. S. Stavorinus, schout bij nacht bij de admiraliteit van Zeeland, in een in het jaar 1798 uitgegeven reisbeschrijving. ')

') „Reize van Zeeland over de Kaap de Goede Hoop en Batavia, naar Semarang, Macasser, Amboina, Suratte enz. Gedaan in de jaren 1774 tot 1778. Doorniengd met vele belangrijke aanmerkingen over den aart, gewoonten, levenswijze, godsdienstplegtigheden, en koophandel der volkeren in die gewesten". Leijden, A. en J. Honkoop, 1798. Deel II, blz. 283.

12