zien, waar na herhaald uitkrabben van den uterus een zekere diagnose kou worden gesteld, als er de eerste maal twijfel bleef bestaan. Er komen ook gevallen voor, waar de klinicus geen reden heeft aan maligne nieuwvorming te denken, en waar het histologisch onderzoek een niet verwachte kwaadaardige nieuwvorming onthult. Een zoodanig geval zal hij aanstonds in zijn mededeeling over sarcomen hebben te vermelden. Indien iemand, dan behoorde althans de gynaecoloog de medewerking van den patholoog-anatoom te waardeeren. De heer Treub zegt, dat Dr. de Josselin de Jong hem blijkbaar geheel heeft misverstaan. Hij apprecieert wel degelijk de medewerking vonden patholoog-anatoom. Bij hem worden regelmatig de praeparaten, zoo noodig ook vóór de operatie, onderzocht. Er zijn dan drie mogelijkheden. De patholoog-anatoom verklaart het geval voor kwaadaardig; dan is hij daar dankbaar voor, en haalt het orgaan er uit. Of de patholoog-anatoom verklaart het geval voor goedaardig; dan is hij daar ook dankbaar voor en laat het zitten. Het derde geval is, dat de patholoog-anatoom verklaart geen uitspraak te kunnen doen; dan houdt hij het geval voor kwaadaardig, en behandelt het als zoodanig. Hiermede eindigt de discussie, en verkrijgt Dr. de Josselin de Jong het woord tot het doen zijner mededeeling over sarcoma uteri *). Deze mededeeling steunt op het histologisch onderzoek van een achttal gevallen, door spreker in zijn laboratorium verricht. Ineen deel der gevallen was de diagnose aan uitgekrabde partikels gesteld, terwijl later, post operationem, de tumor zelf tot onderzoek kwam. Spreker volgt de methode van celloidine-insluiting. Ten onrechte wordt aan deze methode verweten, dat zij te veel tijd in beslag neemt; bij systematisch versnellen van het geheele hardings- en insluitingsprocédé kan men in 2 X 24 uur tijds volkomen betrouwbare coupes onder ’t mikroskoop hebben. Het eerste praeparaat is afkomstig vaneen patiënt van Dr. Ren ssen. De diagnose werd op het onderzoek van uitgekrabde partikels gesteld. Zij luidde voorzichtigheidshalve alleen: maligne tumor. Spreker laat de vraag carcinoom of sarcoom bij uitkrabsels meestal in ’t midden. De sarcomen van den uterus zijn gemakkelijk met carcinoom te verwarren; zij hebben, veel meer dan andere sarcomen, een polymorph aspect van de cellen. August Pettit onderscheidt drie vormen van sarcoomcellen; een van do drie overweegt gewoonlijk in éen en denzelfden tumor. Spreker kon hetzelfde constateeren. *) Deze mededeeling zal later in extenso worden gepubliceerd.

267