te staren op de enkele staphylococcen onder den vingernagel, een andere bron van infectie voorbij gezien, die volgens de waarnemingen, door spreker inden laatsten tijd gedaan, van groote beteekenis is. De ouderen onder onze tijdgenooten herinneren zich nog welken indruk de methode van Lis ter maakte, toen spray en occlusiefverband hun intrede inde operatie-kamer deden. Toen na enkele jaren bleek, dat de luchtbacteriën van weinig beteekenis waren (Robert Koch), is men uitsluitend op de contact-infectie gaan letten, en heeft uit het oog verloren, dat de lucht inde buurt van het operatie-terrein een speciale verontreiniging ondergaat, die wel degelijk van invloed kan zijn op het resultaat der operatie. Er zijn menschen, die niet spreken kunnen, zonder de lucht om zich heen te bespatten met speekseldruppeltjes. Ofschoon dit slechts bij enkelen zóó sterk op den voorgrond treedt, dat het voor de omgeving hinderlijk wordt, is het toch een algemeen verschijnsel. leder, die spreekt, strooit fijne speekseldruppeltjes inde lucht. Men kan dit soms waarnemen, als de mond van den spreker dooreen helderen zonnestraal wordt verlicht, en men kan er zich vau overtuigen, door te spreken tegen een spiegel (Fraenkel). Toen spreker vóór ’t eerst deze waarneming deed, meende hij iets nieuws te hebben gevonden. Bij ’t nalezen van de literatuur bleek hem .echter, dat reeds door anderen op dit feit was gelet, en omtrent deze quaestie onderzoekingen waren in ’t werk gesteld, bepaaldeljjk inde kliniek van Mikulicz. Toch heeft spreker de zaak belangrijk genoeg geacht om er verder op in te gaan. Wij weten toch, dat er onvermijdellijk bij elke operatie gesproken wordt, soms des te krachtiger of des temeer, naarmate de operatie onaangename verrassingen of moeilijkheden oplevert. Wij weten ook, dat de mondholte een vergaderbak is van ongerechtigheden en dat zich daarin virulente bacteriën bevinden. Ten einde nu den aard en de hoeveelheid bacteriën te loeren kennen, die door het spreken in het operatie-terrein speciaal bij laparotomieën kunnen geraken, heeft spreker een vrij groot aantal proeven genomen. Het onderzoek is nog niet afgeloopen; spreker wenscht dus zijn mededeeling van heden als voorloopige mededeeling beschouwd te zien. Ten einde na te gaan, of de bij ’t spreken verspreide speekseldruppeltjes inderdaad pathogene bacteriën bevatten, heeft spreker een plaat van glycerine-agar een voedingsbodem, die niet vervloeien kan —• geplaatst ineen ruimte, waaruit de bacteriën van de lucht waren verwijderd. Op een afstand van 40 a 45 cM., die ongeveer overeenkomt met den afstand van het operatie-veld tot

186