13 SECTIO NES CAESAREAE, DOOR Prof. 6. C. NIJHOFF, te Groningen. Gedurende den tijd, dien ik in het oude Academische Ziekenhuis te Groningen werkzaam was (van Januari 1898 tot de opening van het Nieuwe Ziekenhuis Juni 1903) werd aldaar tienmaal eene sectio caesarea gedaan, negenmaal door mij zelf, eenmaal, terwijl ik ziek was, door mijn assistent den arts N. J. A. P. Boerma. Daarna werden in het Nieuwe Ziekenhuis nog drie keizersneden verricht, twee door mij en eendoor den assistent, arts P. Fockens (vgl. Tabel 1). Yan de dertien vrouwen, die de operatie ondergingen, waren negen korteren of langeren tijd te voren inde kliniek opgenomen (n°. 1,2, 5,6, 8,9, 10, 11 en 13), vier werden in barenden toestand ingebracht; twee uit de provincie Groningen (n°. 4 en 7), een uit de provincie Drente (n°. 3) en een uit de provincie Ovenjsel (n°. 12). Negen vrouwen waren voor de eerste maal zwanger, vier waren reeds vroeger verlost (n°. 6,8, 9 en 12). Nu. 6 was tweemaal inde kliniek verlost: de eerste maal na versie en moeilijke extractie vaneen dood kind (Prof. Sanger), de tweede maal door keizersnede vaneen levend kind (Prof. Doderlein). Bij haar werd dus voor de tweede maal sectio caesarea gedaan. Op haar dringend verzoek, werd herhaling der zwangerschap onwaarschijnlijk gemaakt door dubbele onderbinding en doorsnijding der beide tubae. N". 8 was tweemaal buiten de kliniek verlost. De eerste maal na een moeilijke perforatie; de tweede maal was vroeggeboorte opgewekt, het kind, dat zich in voetligging presenteerde, stierf bij de extractie, die zeer moeilijk was door den weerstand, dien het nakomende hoofd ondervond. N°. 9 was eenmaal buiten de kliniek verlost na perforatie van een kind, dat zich in aangezichtsligging presenteerde. N°. 12, een 41 jarige YI para, was vijf keer moeilijk verlost met de tang; één kind dat niet groot was, had 14 dagen geleefd, de andere waren dood geboren. Eender primigravidae, n°. 4, werd later inde kliniek per vias naturales dooreen „hooge” tangextractie verlost vaneen levend kind.