zoo! Wanneer men zich er stelselmatig aan houdt, het eigenlijke operatieterrein inde ligging van Trendelenburg met groote gaascompressen af te sluiten van de overige buikholte ook daar waar men niet de minste reden heeft aan een infectieus proces te denken; wanneer men er naar streeft een operatie, eens begonnen, ook te voltooien, al zijnde moeilijkheden nog zoo groot: wanneer men zorgt, dat na voltooiing daarvan, de buikholte afgesloten blijft van het operatieterrein dan zijnde gevaren voor infectie minimaal. Wat het tweede punt betreft het niet geheel af maken eener operatie die kans is bij de vaginale methode veel aanzienlijker, maar het sticht, oogenblikkelijk, minder onheil dan bij de abdominale laparotomie. Ten opzichte van het derde punt, de bljjvende afsluiting tusschen het operatieveld en de overige buikholte , wil ik wijzen op de voortreffelijkheid van „het peritoneale dak”. Bijna altijd is het mogelijk na exstirpatie der zieke deelen het peritoneum der blaas, dat van den achterwand van het bekken, desnoods eenige appendices epiploicae, een deel van de flexura sigmoidea enz. zoodanig met een enkele doorloopende hechting samen te naaien, dat het operatieveld, daaronder begrepen alle afgebonden stompen, daaronder wordt begraven. Is drainage van dit kunstmatig gevormde subperitoneale gebied gewensoht, dan verwjjdert men te voren den toch meestal nutteloozen uterus, of opent het cavum Douglasii en het laquear posterius vaginae. Waar inde volgende ziektegeschiedenissen wordt gesproken van „peritoneaaldak”, wordt deze methode bedoeld: waar het niet vernield staat, is dat achterwege gelaten. De methode heeft behalve de bescherming der buikholte tegen peritonitis nog een ander groot voordeel nl het mindere gevaar voor later optredende adhaesies. Ook bij de eenvoudige ovariotomie heb ik daarom meestal den afgebouden stomp nog opzettelijk met een serosa-bedekking voorzien. Het nut dier methode spreekt m.i. uit de vele gevallen, waarin zij aan haar doel beantwoord heeft, maar nog meer uit de enkele slecht afgeloopen operaties, waar zij niet werd toegepast, of niet toegepast kon worden. Eén groot voordeel wordt door sommigen aan de vaginale operatie toegekend boven de abdominale: de geringere shok. Ook dit kan ik niet toegeven. Mij persoonlijk boezemt de langdurige chloroformnaroose een veel grooter vrees in. Ue patiënten, die ik verloor , o. a. de vrouwen, bij wie de carcinomateuse uterus volgens de gecombineerde ventrovaginale of de abdominale methode werd weggenomen , stierven aan hartzwakte : bij de sectie vond men fragmentatie cordis of longembolie. Daarmede had de operatiemethode als zoodanig niets te maken wel de duur der narcose.

178