maar het gynaecologisch onderzoek, ofschoon dit zonder krachtsaanwending heeft plaats gehad. 46. Bij (n°. 35—1901), een 33 jarige 0 p., moest carcinoom van ovaria en peritonei gediagnostiseerd worden, dat geen uitzicht meer gaf op radicale behandeling. Um de vrouw althans tijdelijk van de bezwaren te verlossen, die voortsprolen uit de belangrijke vochtophooping, en tevens om haar psychisch de bevrediging te schenken, die zij vaneen operatie hoopte, werd laparotomie verricht. Hierbij bleek de onmogelijkheid van verdere hulp, en werd de wond dus weder gesloten, Deze genas p.p. i., maarde vrouw overleed eenige weken, nadat zij de kliniek had verlaten. 47. Bij (n°. 102—1901), een XI p. van 49 jaren, was thuis wegens telkens terugkeerende ascites, een gevolg van carcinoma ovarii, reeds drie malen punctie verricht, met voorbijgaand effect. Door een kleine incisie opende ik hier onder cocaïne-anaesthesie de buikholte en bracht daarin een dikke draineerbuis. Deze blijvende drainage bleek illusoir; reeds na een dag of vier kwam er bijna geen vocht meer door de buis, terwijl dat zich elders inden buik wel ophoopte. De vrouw overleed gelukkig niet lang daarna. 48. (n°. 127—1902). 47 j., II p. Menses laatsten tijd ongeregeld. Voor een jaar elders behandeld voor retroflexio uteri, later zeer pijnlijk in buik en beenen. Diagnose. Soliede tumor van linker ovarium, achter den uterus gelegen, vermoedelijk carcinoom. Laparotomie. Inde buikholte weinig vloeistof. Het linker ovarium is ineen carcinomateuse massa veranderd, aan de verwijdering waarvan niet gedacht kan worden. Het rechter ovarium is eveneens carcinomateus ontaard ; daar dit bij het te voorschijn halen is gaan bloeden, wordt het geëxstirpeerd; adeuo-carcinoom. Wondgenezing ongestoord. Den 7en dag hemiplegie, vermoedelijk op embolie berustend (arteriosclerose). Zij vertrekt 4 weken post operat. in redelijken toestand. 49. (n°.87—1902) 42 j., Virgo. Menstruatie geregeld tot voor 2 maanden, toen zij anteponeerend werd. Patiënte heeft gedurende de laatste 3 maanden bespeurd, dat de buik dikker werd. Geen bezwaren. Diagnose. Tumor ovarii, tot den ribbenboog reikend, waarschijnlijk overal vast vergroeid. Waarschijnlijk carcinoom. Peritoneum misschien nog vrij. Laparotomie. Inoperabel carcinoom, veel metastasen in omentum en peritoneum parietale. Buikwond gesloten. Ongestoorde genezing. Eerst 11 maanden later is pat. thuis gegestorven. 50. (n°. 152—1902). 52 j., Virgo. Menopause sedert 10 maan-

205