geworden, subjectief volkomen gezond, behoudens lichte climacterische bezwaren. Objectief niets ziekelijkste ontdekken. 8. (n°. 169—1902). Virgo, 33 jaar, boerenmeid, nooit sterk, maar toch altijd gezond. Menstruatie normaal, maar het laatste jaar iets langduriger dan voorheen. Laatste menstruatie begon 20 Oct ; 21 Oct. werd het meisje plotseling zeer ziek: hoofdpijn, buikpijn, koorts, tenesmi ad anum et vesicam. De verschijnselen werden allengs minder, maar verdwenen niet geheel, zoodat patiënte in bed bleef tot zij inde kliniek kwam (27 Nov.). Algemeene toestand goed, hart naar rechts en links uitgezet, enkele reutelgeruischen in beide onderste longkwabben. In het kleine bekken een tumor, die den uterus naar voren dringt en naar boven tot dicht bij den navel reikt. Hij fluctueert, is aan de oppervlakte ongelijk, hobbelig; er om heen peritonitis-knetteren. Per rectum gezwollen lymphklieren voelbaar. Temperatuur: 38—39°. Diagnose: Steeltorsie van linkszijdigen ovariaaltumor, peritonitisch exsudaat, darmadhaesies voornamelijk rechts. Laparotomie. Dadelijk na het losmaken van adhaesies tusschen omentum en buikwand komt groene, stinkende etter voorden dag, en dit herhaalt zich telkens bij het verder losmaken van de tumormassa: pyosalpingen. Exstirpatie van het geheele genitaalapparaat, die veel moeite kost. De processus vermiformis, met do massa vergroeid , wordt doorgesneden eer men hem herkent. en daarna volledig verwijderd. Peritoneaaldak, drainage naar de vagina toe. Preparaat. Uterus gezond; tubae veranderd in dikwandige etterzakken; microscopisch tuberculose. Dit den etter worden slechts staphylococcen gekweekt. le dag: goed; 2e „ weinig gebraakt, flatus, pols en temp. goed; 3e „ verward, slechte, bijna onvoelbare pols, lichte icterus. Inden loop van den dag wat beter. Inden buik niets bijzonders. Urine bevat geen eiwit, wel galkleurstoffen, geen jodium (er werd gedacht aan de mogelijkheid van vioform-vergiftiging vanuit den tampon); 4e dag: Bewusteloos, uit telkens een gil; incontinentia urinae. Icterus iets toegenomen. Pupillen gelijk, reageeren. Uitzetting van het geheele hart. Lever en milt niets bijzonders. Aan beide armen gelijktijdig optredende volkomen overeenkomstige convulsies. Stijfheid van beide beenen, ’t meest links. Peesreflexen verhoogd. Meningitis? (Prof. Tal ma). ’s Avonds bewustzijn normaal. 5e .dag: Braakt; braaksel bevat een weinig bloed. Sensorium normaal. Defaecatie goed. Pols regelmatig, 108. Temp. 38.°2. Buik en wond goed.

274