tot ernstige stoornissen aanleiding zou geven, is nog niet waargenomen en m.i. ook a priori niet waarschijnlijk, daar de veneuse bloedsomloop tijd en gelegenheid genoeg heeft, zich aan den bestaanden toestand te accomodeeren. Het door de Neufville medegedeelde geval, waar een op het promontorium liggende hoefijzernier de vena cava comprimeerde en de patiënt tengevolge der trombose der vena cava op 25-jarigen leeftijd overleed, zonder dat de nieranomalie ooit vroeger symptomen had veroorzaakt, betreft dan ook een aan bronchitis en pleuritis lijdende patiënte. In twee gevallen eindelijk (Israël en Hochcnegg) vertoonden de patiënten ook psychische stoornissen. Bij de patiënte van llochenegg verdwenen deze na de nephrectomie pas, toen de darmfunctie, die door de het rectum comprimeerende nier zeer was gestoord, weer geheel regelmatig was geworden; terwijl zij bij de patiënte van Israël een jaar na de nierexstirpatie nog bestonden. Israël vat deze ontwikkelingsstoornissen der nier dan ook als degeneratiestigmata op en meent dat deze combinatie met psychische stoornissen niet toevallig is. Over de juistheid dezer hypothese zou men natuurlijk nog kunnen discuteeren. Ten slotte kan de overigens normale dystopische nier, en a fortiori de door pathologische processen vergroote nier tot belangrijke stoornissen gedurende zwangerschap en haring aanleiding geven. Het ligt voor de hand dat in dit opzicht alleen de geheel of gedeeltelijk in het kleine bekken liggende nier ter sprake kan komen. Onder de boven medegedeelde casuïstiek bevindt zich slechts een geval, waar reeds gedurende de zwangerschap de dystopische nier de oorzaak van ernstige stoornissen was. Het is het geval van Brooks, waar door den groeienden uterus dein het kleine bekken liggende nier werd gecomprimeerd en getorqueerd, zoodat haar bloedstoevoer werd afgesneden en de patiënte aan uraemie succombeerde. Een tweede geval, dat misschien tot deze rubriek behoort (Oliva) was mij slechts ineen zeer kort referaat toegankelijk. Tengevolge van de compressie der in het kleine bekken liggende solitaire nier door den zwangeren uterus trad daar ecclampsie op. Of de bekkennier als zoodanig de oorzaak van het intreden van een abortus, en voornamelijk van habitueelen abortus worden kan, is een quaestie, die ik, afgaande op hetgeen het bijeengebrachte materiaal leert, voorloopig eerder in ontkennenden zin zou willen beantwoorden. De patiënte van v. Rosthorn had 9 partus en 2 abortus gehad; die van Hochenegg 8 partus en 4 abortus, die van De wis 2 partus en 8 abortus, die van Goullioud en Orth ieder 1 partus en 1 abortus. Daartegenover staan 19 andere ge-

61