post partum en alhoewel Mijnlieff nog nader op dit onderwerp zal terugkomen, wensch ik Tan mijn kant er op te wijzen, dat men in casu, de eclampsie toch wel niet anders kan verklaren, dan door aan te nemen, dat er naast het toxisch nog een mechanisch moment moet zijn geweest voor het ontstaan der eclampsie, welk mechanisch moment ik meen te vinden in eene verhoogde intrarenale spanning, met de daarmee gepaard gaande veneuse stuwing, mogelijk zelfs plotselinge, bijna totale stremming van den bloedsomloop en uitzetting van het geheele orgaan. Mijnlieff heeft bij vroegere gelegenheid reeds gewezen op het feit dat inde nier een dubbel capillair-stelsel bestaat, dat dus bij meerdere spanning de capillaria uit de vasa efferentia en de glomeruli zullen dicbtgedrukt worden, waardoor noodwendig stuwing in deze glomeruli en z.i. groote stoornis inde nierfunctie moet optreden. Een dergelijke veneuse stasis nu inde nier, kan spontaan verdwijnen door de ontwikkeling van collaterale banen, door mogelijk weer meêgeven van de capsula fibrosa der nier; door het doen ophouden van het mechanisch moment, dat is in casu, een geringe druk op de ureteren. Want al is de eclampsie in ons geval eerst post partum opgetreden, eene nauwkeurige anamnese leert, dat de patiënt reeds durante partu al uraemisch was (braken, somnolentie, amnesie na de haring, lichte trekkingen) en een lichte druk op den ureter tijdens de haring is hier dus vermoedelijk als het mechanisch moment te beschouwen, wetende, hoe een geringe stremming inde afvoer der urine langs de ureteren, spoedig stoornis geeft inde nier-circulatie. Hiermee wil ik nog volstrekt niet zeggen, dat dit de eenig mogelijke verklaring is en dat elke eclampsie post partum reeds durante partu moet zijn ontstaan: hetzelfde mechanisch moment de stoornis inde circulatie door verhoogde intrarenale spanning kan ook verklaard worden door de zwelling van het nierparenchym hij heftige ontsteking; het ontstoken nierweefsel zet zich dan uit, de kapsel kan zich niet voldoende uitzetten, waardoor hoogere spanning en de gevolgen van stuwing. Mogelijk kan ook in ons geval primair geweest zijn een ontsteking van het nierparenchym, tengevolge van toxische producten, welke gedurende de laatste dagen der zwangerschap zoo zijn toegenomen, dat de zwelling van het nierweefsel zoo groot is geworden, dat daardoor de spanning kan verklaard worden. Dat doet echter aan het feit zelf, dat bij eclampsie naast het toxisch element nog een mechanische oorzaak een rol speelt, niets af. Zooals ook in bovengenoemd geval kan ik mij de plotselinge

226