Laparotomie onder chloroform-narcose, omdat pat. vroeger verpleegster is geweest en de operatie onaangename verrassingen, ook voor haar, zou kunnen brengen, als het bewustzijn ongestoord bleef. De tumor is een fibromyoma uteri en wordt gemakkelijk totaal geëxstirpeerd. Aan de vaginale „metastase” wordt nu verder geen aandacht geschonken, temeer, omdat, zeer tot mijn verbazing en verdriet, bij deze gemakkelijke exstirpatie toch de linker ureter doorgesneden werd ! Een poging, om hem circulair te hechten, werd weldra opgegeven, omdat dit niet naar wensch gelukte: het distale stuk scheen te dun, ja, ik begon zelfs te twijfelen, of er misschien een vena mij op een dwaalspoor bracht. De ureter werd daarom nu inde blaas ingeplant. Peritoneaal dak. Bij eindbeschouwing van het operatieveld wordt nu nog een tumor gevonden, gevormd door de flexura Sigm waarmede een dunne darmlis innig vergroeid is. Deze wordt bevrijd en de carcinomateuse flexuur gereseceerd, wat zeer moeilijk ging ten gevolge van zeer uitgebreide adhaesies. Circulaire darmnaad. Ook in dit geval is het mij niet gelukt, den darmtumor te voren te herkennen, wat door de medegedeelde verschijnselen verklaarbaar mag heeten. Ook hier was het darmlumen aanzienlijk vernauwd. De vrouw stierf vijf dagen later aan peritonitis. Bij de sectie werden de blaas- en darmnaad in orde gevonden. Er waren metastasen op den dunnen darm uitgezaaid. Als merkwaardigheid, tevens ter ontlasting van mijn geweten, voor zoover het de doorsnijding van den ureter betreft, bleek het, dat deze aan de linker zijde dubbel was; de dunnere en op een ongewone plaats loopende pisleider was niet als zoodanig herkend, en dientengevolge doorgesneden. Wellicht dragen deze voorbeelden van foutieve diagnose er toe bij, dat anderen dezen klip weten te vermijden! Namens Prof. Treub die door ongesteldheid verhinderd is ter vergadering te komen, leest Dr. Driessen het volgende voor betreffende abortus criminalis. De aanleiding tot het in elkaar zetten der volgende mededeelingen werd gegeven dooreen onderzoek dat de Gezondheidscommissie te Amsterdam instelt. Benige mijner heeren assistenten zijn zoo vriendelijk geweest de noodige gegevens voor mij bij elkaar te zoeken en, eerlijk gezegd, scheen het mij jammer om de resultaten van hunne en mijne moeite niet eerst hier mede te deelen. Nagezocht zijnde ziektegeschiedenissen, voor zoover die te vinden waren, van 1897 af tot en met 1907. Yan die jaren geef ik u allereerst het cijfer van het geheele aantal abortus dat inde kliniek behandeld is, en daarnaast het aantal der gevallen van abortus criminalis in confesso. Ziehier de cijfers:

231