er eene inspuiting verricht terwijl 1 X iets in genomen per os en 1 X pillen inde vagina werden gezet. Later werden neg mededeelingen ontvangen van Dr. R. J. Th. Meur er en Dr. M. A. Mendes de Leon. De mededeeling van Dr. Meur er luidt als volgt: Inde kliniek der Rijks-Kweekschool voor vroedvrouwen te Amsterdam werden sedert het bestaan der nieuwe school, d.i. sedert 1900, 57 gevallen van abortus opgenomen. Yan deze waren 19 d.i. 33°/0 abortus criminalis in confesso. Yan deze 19 vrouwen waren 13 gehuwd en 6 ongehuwd. Wat den leeftijd betreft was er 1 beneden 20 jaar. 5 tusschen 20 en 25 jaar. 7 „ 25 en 30 „ 4 „ 30 en 35 „ 1 „ 35 en 40 „ 1 ? Eender ongehuwden was een balletdanseres, die reeds voor de 94e maal bij zich zelf abortus had opgewekt, door middel vaneen bougie. Deze wijze yan abortus opwekken door de patiënte zelf schijnt niet nieuw te zijn; uit mijn particuliere praktijk herinner ik mij een gehuwde patiënte, welke mij mededeelde hoe door bepaalde aborteuses in Amsterdam geleerd werd een canule, bougie of iets dergelijks inden uterus te brengen. Yan deze 57 gevallen van abortus overleed niemand. Yan de 19 gevallen van abortus criminalis vertoonden 12 patiënten eendoor hooge koorts gestoord ziekbed. Bij vijf dezer verliep de abortus spontaan; bij 9 moest de placenta of resten daarvan digitaal verwijderd worden, 3 maal werd gecuretteerd, 2 maal een kolpotomie verricht. Eendoor middel van kolpotomie behandelde patiënt is ruim 3 maanden ziek geweest. Gedurende 3 dagen scheen zij succombeerende doch is ten slotte toch nog hersteld ontslagen. Yan de 38 andere abortus koortsten slechts 7. Het is mogelijk, zelfs zeer waarschijnlijk, dat onder deze 7 nog eenige gevallen van abortus criminalis schuilen. Yan deze 38 werden 18 gecuretteerd; bij 7 verliep de abortus spontaan; bij de anderen moesten eiresten digitaal worden verwijderd. Slechts éénmaal werd onder deze 38 gevallen anaemia gravior waargenomen, overigeps herstelden allen spoedig, en verheten binnen 14 dagen de kliniek. Al is het getal abortus inde kliniek der kweekschool voor vroedvrouwen niet groot wij nemen er niet meer op dan noodig en dienstig is voor het onderwijs opvallend is ook hier weer

253