Waar de functie moet behouden blijven (bij alle jongere en nog menstrneerende vrouwen) is dus geïndiceerd eene 1. palliatieve therapie met pessaria (gelijkstaand met de behandeling met breukbanden). 2. kolporrhaphia volgens Sim on Hegar tot restitutie van den status quo ante. Bij de meest ernstige vormen, vooral dus bij de totale seniele prolapsen, mag er van radicale therapie sprake zijn. Principieel geschikt zijn hiervoor: 1. In sommige gevallen ook hier do kolporrhaphie, mits hoog naar boven met sterke resectie gedaan. 2. Kolporrhaphie -j- exstirpatio uteri volgens Kaltenbach— B u mm. 3. Radicaal-operatie met exstirpatie van den geheelen tractus genitalis inclusive vagina volgens Pritsch e.a. 4. Uterusimplantatie volgens Wertheim Schauta, mits gecombineerd met flinke kolporrhaphia posterior. Met geschikt is; 1, Uterusexstirpatie alleen zonder kolporrhaphie. 2. Ventrofixatie. Bij de operaties is rekening te houden met de physiologische vaste aanhechtingsplaatsen van het subserosium (von Rosthorn). De beste en meest blijvende resultaten heeft spreker verkregen met radicaal-operatie, en in daartoe geschikte gevallen met kolporrhaphie (met of zonder amputatie portionis). Bij uterusimplantatie zijnde resultaten niet altijd even goed (één recidief op 4 gevallen). (Demonstratie vaneen radicaal-operatie). Prof. Kouwer zegt, dat de vergelijking van den prolaps met een hernia wel waarde heeft, maar toch niet zonder gevaar is, omdat zij tot schematiseeren verleidt. De chirurg, die een breuk repareert, heeft niet alléén te maken met een breukpoort, maar ook met een breukkanaal. Bij uitgebreide oude prolapsen nu wordt het breukkanaal gevormd door het geheele bekkenkanaal; er is dan een breed kanaal met heel weinig atrophisch weefsel; het beenige bekken laat zich niet vernauwen en het geringe atrophische weefsel geeft, als men het bijeen brengt een zeer gebrekkigen steun, te gebrekkiger omdat de aanwezigheid van het rectum verzwakkend werkt. Het gevolg is, dat men na de totaalexstirpatie opnieuw een hernia krijgen kan, die dan bestaat uiteen grooten zak waarin de intestina hangen. Spreker heeft dat eenmaal beleefd ■— een geval waar hij den uterus geheel en de vagina gedeeltelijk geëxstirpeerd had. Spreker demonstreert aan een paar

339