en bij het paard blijft zij bestaan, maar blijft zij binnen het chorion, zoodat inde navelblaas alleen stoffen kunnen komen, die eerst dóór het chorion heengegaan zijn. Bij de knaagdieren daarentegen is de navelblaas niet door het chorion bedekt en kunnen dus stoffen uit de baarmoeder onmiddellijk naar het embryo worden vervoerd. Zeer waarschijnlijk worden die stoffen niet onveranderd inde navelblaas opgenomen, omdat de dojerzak binnenste buiten ligt en dus entoderm (het toekomstige darmepithelium) tegen het uterusepithelium aanligt. 11. Het is een zeer belangrijke maar nog niet geheel voldoende beantwoorde vraag: op welke wijze worden de voor den groei van het embryo noodige stoffen: water, anorganische zouten, eiwitstoffen, suiker, vet en ook de zuurstof inde placenta (resp. het chorion laeve en de navelblaas) opgenomen, om van daaruit door de navelvaten naar het embryo te worden vervoerd of uit het vruchtwater te worden opgenomen. Hoogstwaarschijnlijk geschiedt de opname van water en van vele anorganische zouten, alsmede de opname van opgeloste koolhydraten, door diffusie en osmose. Hoeveel hiervan extra-placentair wordt opgenomen, laat zich moeilijk berekenen. Bij den mensch en waarschijnlijk ook bij vele dieren gaat een groot deel van het water door diffusie onmiddellijk over inden liquor amnii. Deze wijze van overgang is echter niet wel mogelijk voor het ijzer, dat het embryo ter vorming van de roode bloedkleurstof noodig heeft. Dit ijzer wordt bij verschillende diersoorten op verschillende wijzen geleverd. Een onderzoek van Mo 11 in het laboratorium van Hubrecht, leerde dat in het begin der zwangerschap bij tupaja javanica (een spitsmuisachtig dier) ijzerhoudende cellen rondom en ijzerhoudende stoffen inde klieren van het baarmoederslijmvlies worden gevonden. Bij halfapen (lemuriden) vond Strahl resten van roode bloedlichaampjes in het slijmvliesepithelium en inde klieren van den uterus gravidus. Bij hoefdieren vindt men deze op de grens tusschen chorion en uteruswand en in het chorionepithelium. Inde placentomen (= placenta foetalis -f- placenta uterina) der herkauwers vindt men öf bloeduitstortingen (koe) óf een zwart pigment (schaap), dat ongetwijfeld uit bloedkleurstof is ontstaan. Bij den hond is de welbekende groene zoom der ringvormige placenta, bij de kat zijn de meer verspreide bloeduitstortingen, bij de das is de groote bloedhoudende zak in het midden der placenta te beschouwen als ophooping van ijzerhoudend materiaal. Men is bovendien in staat, in

88