langs den natuurlijken weg door den toestand van de portio niet mogelijk was, werd snel tot laparotomie overgegaan. Bij de opening van den buik vloeide onmiddellijk een groote massa bloed af; het achter den uterus gelegen kind werd met de losgelaten placenta verwijderd en daarna de uterus geïnspecteerd. Er bestond een zeer groote scheur aan de achterzijde, iets naar rechts, ter plaatse waar de uitpuilende schouder en romp den uteruswand hadden gerekt. De scheur werd gehecht en de buikwond gesloten. Duur der operatie 20—25 minuten. Ondanks zoutwaterinfusie en kamferaetherinjeeties stierf de vrouw binnen een half uur na de operatie. Spreker vermoedt, dat reeds te 9 uur, toen de weeënpauzen langer werden en er bloederig vocht afvloeide, het begin van de uterusruptuur is ontstaan, die te half twee volkomen werd. Dat de aanvankelijk geringe asynclitismus posterior later tot een pathologische werd, hangt waarschijnlijk met het uittreden van den romp inde buikholte samen. De heer de Sn o o merkt op, dat het belangrijke in deze mededeeling vooral inde wijze van behandeling gelegen is. Tegenover de moderne richting, die meer tot ingrijpen neigt, zijn wij in Holland in ’t algemeen vrij conservatief. Inde discussie, twee maanden geleden in deze vereeniging over de uterusruptuur gevoerd, heeft van de Yelde aan spreker zelfs een te groot conservatisme verweten. Sinds dien tijd heeft spreker eenmaal wegens uterus-ruptuur laparotomie gedaan. Het betrof een geval van stuitligging, waar het nakomende hoofd was blijven steken; een poging tot forcipale extractie was mislukt; vier uur daarna werd patiënte inde kliniek gebracht. Het hoofd bleek een hydrocephalus te zijn en werd na perforatie verwijderd. De vrouw zag bleek en had een onregelmatigen pols. Toen spreker pat. drie uur later zag, was de placenta er nog niet. Bij onderzoek bleek er een groote uterusruptuur' te zijn, tot aan de insertie van het lig. ovaricum. Spreker heeft toen geopereerd, en van den buik uit de scheur gehecht. Er was niet bijzonder veel bloed inden buik en de scheur was eerst op ’t gezicht niet gemakkelijk te vinden, omdat die door het losgewoelde en dubbelgeslagen peritoneum was bedekt Deze vrouw is aan pyometra of lochiometra gestorven; de cervix was namelijk, zooals later bleek, door de hechting gestrictureerd. Deze vrouw zou waarschijnlijk niet gestorven, zijn bij een conservatieve behandeling; misschien was zij ook door uterusèxstirpatie te redden geweest. De oorzaak van de ruptuur was hier waarschijnlijk mede de forcipale extractie. De heer Hijh of f zegt, dat deze beide gevallen, wat de therapie betreft, volstrekt niet met elkaar zijn te vergelijken. Het ingrijpen in Meur er ’s geval heeft niets te maken met conservatieve of

83