bevredigende zwangerschap de uitbarsting in het kraambed tot stand kwam. Daarentegen komt het, zooals ook uit onze geschiedenissen blijkt, vaker voor, dat het organisme als het ware den strijd tegen de tuberculose volhoudt, zij het dan ook met voortgang van het sloopingsproces, totdat het kind geboren is, om dan zich plotseling gewonnen te geven. In ieder geval hebben wij geenszins den indruk gekregen, dat het kraambed, of juister, dat de puerperale uterus een zoo groot gevaar voor de longlijderes zou opleveren, dat het standpunt hierdoor wordt gerechtvaardigd van sommige Duitsche gynaecologen; dezen verwijderen juist op dien grond den uterus! Yoor ons onderzoek was mede van groot belang, nauwkeurige gegevens omtrent het lot der kinderen van tuberculeuze moeders te verkrijgen. Zooals verwacht kon worden, zijn wij daarin allerminst geslaagd. De aard van ons materiaal leent zich in het geheel niet tot het berekenen van sterftegetallen, noch tot een beschouwing, door getallen gestaafd, omtrent den lateren gezondheidstoestand dezer kinderen. Wat ons wel bekend is geworden is het volgende. I. Kinderen van vrouwen, die inleven zijn gebleven (Groep Aen B.)1) (Lijst 111 en V.) Aantal vrouwen 229. Aantal kinderen 943 Kinderen, waarvan leven of dood onbekend is 52 Blijft ... 891 a. Geboren vóór het openbaar worden der tuberculose . . . 384 ó. „ na „ ~ n » » ... 507 (De tuberculose der moeder bestond stellig in vele gevallen reeds vroeger, dan inde lijsten staat opgegeven, zoodat het aantal kinderen na het openbaar worden der ziekte stellig te klein, dat der vóór het openbaar worden geborenen te groot is.) a. Yan de 384 kinderen, vóór het openbaar worden der tuberculose geboren, zijn inleven .... 336 = 86 °/0 overleden .... 48 Yan de 336 levenden zijn gezond 211 = 63 °/0 is de gezondheid vrij goed of afwisselend . 58 *) Deze twee groepen zijn, om praktische redenen, hier onder één hoofd gebracht, ofschoon dit niet geheel juist is. De cijfers hehben voor A (eén waarneming) betrekking op de vrouwen, die al of niet schade leden, voor B (meer waarnemingen hij dezelfde vrouw) op vrouwen, die al of niet overleden na de zwangerschap. A levert dus in betrekkelijken en volstrekten zin meer ongunstige gevallen dan B.

99