gegeven. Yan de 57 met enucleatie behandelde vrouwen zijn er, voor zoover mij bekend, 22 ongetrouwd gebleven en staat het om andere redenen (leeftijd, azoospermie) voor 4 vast, dat zij niet meer zwanger zullen worden. Dan blijven er dus 31 vrouwen over, die inde termen vielen van zwanger te worden, van- welke er tot heden 8 na de enucleatie hebben gebaard, allen zonder eenige stoornis; eene heeft reeds twee maal een bevalling doorgemaakt. Dit geeft dus een volledig succes in 26°/0 der gevallen. Ik heb het mij bij de enucleatie altijd tot een regel gemaakt, tot inde uterusholte door te dringen 'en deze met den vinger na te voelen en met de curette af te schaven. Op deze wijze is het- mij meer dan eens gelukt poliepen of submuqueuse tumoren te vinden, die zich, op grond van de verschijnselen, zelfs niet lieten vermoeden en mij anders dus vrij zeker zouden zijn ontsnapt. Een ander voordeel van dezen maatregel is, dat een mogelijke nabloeding uit het myoombed afvoer vindt naar de uterusholte en de vagina en dus de genezing niet in gevaar brengt. Ik heb het echter niet noodig gevonden, zelfs niet verkieselijk geacht, het myoombed en de uterusholte met gaas naar de vagina te draineeren. Yoor de laagsgewijze hechting van het myoombed heb ik, althans inde laatste vijf jaren, catgut gebruikt, terwijl de dan nog overblijvende ondiepe wond inden buitenwand der baarmoeder met zijde wordt gesloten een misschien niet geheel overbodige veiligheidsmaatregel tegen het gevaar van mogelijkerwijze te vroeg oplossende catgutdraden. Een niet geheel misplaatste bedenking tegen de enucleatie is de kans, dat zich later opnieuw een fibromyoom inden uterus zal ontwikkelen. Die mogelijkheid is niet te loochenen: men kan nooit zeker zijn, dat geen kleine „myoomkiemen” achterblijven. Bij de histologische goedaardigheid van deze nieuwvorming kan men er echter verzekerd van zijn, dat er nog verscheidene jaren kunnen verloopen, voordat het nieuwe gezwel belangrijke bezwaren geeft. In dien tusschentijd geniet de vrouw dan alle voordeelen van haar gezondheid en van haar ongerepte functies. Ik zelf heb onder de 57 met enucleatie behandelde patiënten tot nog toe 6 maal een recidief zien ontstaan. Tussohen de operatie en het ontdekken vaneen nieuw gezwel verliepen: 2 jaren: 3 maal. 8. 1 . 7„ 1 „ 11 ~ 1 *

248