deze voeten ontwikkeld en werd aan alle vier voeten tegelijkertijd getrokken, waardoor het monstrum tot aan den navel geboren werd. Ten slotte kwamen door zeer sterke weeën en zeer hard trekken de schouders te voorschijn en eindelijk dein elkaar'gedrukte hoofden. Was in dit geval een voorbeeld genomen aan de behandelingswijze van W eigen, dan zou zeker deze verlossing veel gemakkelijker afgeloopen zijn en de moeder veel pijn bespaard, misschien de sternopaag nog levend geboren zijn. Het is een bekend feit, dat een groot gedeelte der monstra onvoldragen ter wereld komt. Ho hl (blz. 59) geeft eenige cijfers over den duur der zwangerschap, waaraan ik het volgende ontleen. Yan de 128 gevallen bereikten 97 kinderen het normale einde der graviditeit, 31 werden te vroeg geboren. Hieronder waren 64 dubbelvormen, waarvan 47 op den normalen tijd en 17 te vroeg geboren werden, ongeveer een vierde deel dus. Dit verklaart zeer zeker, dat een betrekkelijk zoo groot aantal spontaan geboren wordt: zooals wij zagen, alleen bij sternopagen een vierde gedeelte. Ook bij de andere vormen is een vrij groot percentage, dat spontaan geboren wordt. Hübner geeft op, dat er onder 14 kephalothoracopagen en prosothoracopagen acht, van 11 xiphopagen ook acht en van 7 pygopagen vijf en zelfs van den prognostisch zoo ongunstigen partus bij dicephali een enkele zonder hulp geboren werd.!) Al is het waar, dat zelfs verloskundigen met een drukke praktijk nooit voor de moeilijkheid gestaan hebben van de geboorte vaneen diplopaag, toch komen zij meer voor, dan vroeger inde leerboeken der verloskunde vermeld stond, en heeft het zeker waarde, dat de obstetricus op de hoogte zij, van wat hem inde praktijk kan overkomen. Met alleen dus uit het oogpunt vaneen obstetrische curiositeit, maar ook vaneen praktisch standpunt verdienen de historiae partus der diplopagen onze belangstelling. Zooals ik reeds vermeld heb, heeft Christell aan zijn beschrijving der haring een hoofdstuk doen voorafgaan, handelende over de diagnose en dein te stellen therapie, waarvan de hoofdtrekken hier volgen. Is een hoofd geboren of de voeten vaneen kind, en wil de rest van het lichaam niet volgen, dan moet het vermoeden bestaan, dat wij met een misvormd kind te doen hebben, en dan zal de obstetricus met saamgevoegde handen een onderzoek in utero moeten instellen en den aard van het obstakel zien te ontdekken. Bij dit onderzoek ‘) Geval van Gillis en Prat; Batnew; Hübl; Griinwald; de gebroeders Tocci; Wernitz.

14