rechts gedrongen dooreen massa, die van links uitgaat en met een uitlooper naar rechts in het Cav. Douglasii zich uitstrekt. 21/IX vindt Kouwet in het Cav. Douglasii twee tumoren met papillen en excresoenties op de oppervlakte. Diagnose: twee snelgroeiende ovariaaltumoren. 25/IX Laparotomie doet twee ovariaalcarcinomen zien ter grootte van een kokosnoot en vaneen sinaasappel, met excresoenties. Uterus supravaginaal geamputeerd en met de tumoren verwijderd. Diep in het Cavum Douglasii bevonden zich metastasen. Wat is hier geweest? Veel pleitte in het begin voor extrauterine zwangerschap: de anamnese, het kleiner worden van het gezwel, last not least de uitgestooten decidua. Is het geen extrauterine geweest, maar een intrauterine zwangerschap? Yan waar is de eicel gekomen? Is er misschien in het geheel geen zwangerschap geweest en is de deciduavorming afkomstig van den abnormalen ovariaalprikkel ? Meur er vraagt, of het niet een menstruatieslijm vlies kan zijn. Kou w er heeft nooit ineen menstruatieslijm vlies zulke uitgebreide deciduavelden gezien. (Vertoont het mikroskopische preparaat.) Het tweede geval betreft een 29 jarige YII para, die inde 4® zwangerschapsmaand wordt opgenomen voor pijn inden buik, in het begin der zwangerschap plotseling opgekomen. Patiënte is toen bewusteloos geweest en heeft veel gebraakt. Er wordt 6 Jan. een tumor van geringen omvang in het Cav. Douglasii gevonden; bij een nader onderzoek op 15 Jan. blijkt de tumor schijfvormig, met een rand ter dikte vaneen vinger achter een zwangeren uterus van 4 maanden gelegen. Diagnose I®. salpingitis tuberculosa; alleen is zonderling, dat slechts één tuba is aangedaan. In dit geval is het trauma van de baring niet wenschelijk en dus operatie wenschelijk. 2®. Kleine ovariaaltumor, die een operatie niet bepaald noodig maakt. 3®. Distopische hypoplastische nier, welke evenmin operatie noodig maakt. Daar het eerste het meest waarschijnlijk is, wordt tot operatie besloten. Op het laatst wordt nog gedacht aan intrauterine zwangerschap, gepaard met extra-uterine, maar deze diagnose als al te brutaal verworpen. Men vindt: linker ovarium normaal, zonder corpus luteum, rechter tuba zwanger, in het Cav. Douglasii liggend, met een guldengroot rond gat inden wand. Zij wordt verwijderd. Rechter ovarium tegen den uterus geplakt, en niet vrij te maken, wordt achtergelaten. Zwangerschap ongestoord. 16 Juni bevallen van levend kind. Beide eieren zijn dus uit hetzelfde ovarium afkomstig. Keugebauer vermeldde van 1907—1918 73 gevallen van gelijktijdige

310