Opneming: de puntstoot stond iets te veel naar links, de harttonen waren zuiver. Inde urine geen cjlinders. Onder bedrust en zoutloos dieet daalde de bloedsdrukking reeds na 2 dagen tot 140, maar bleef daarna tot aan de bevalling vrij constant, om daarna spoedig tot de norm terug te keeren (fig. 4). Reeds vóór de baring verminderde de NaCl-rctentie, verdween zelfs geheel, zooals uit de kromme blijkt. De urine bleef eiwit-vrij, zoowel vóór als na de baring. 8 Juni, precies a terme, werd spontaan zonder eenige stoornis een levend kind van 3,700 K.G. geboren; de placenta, met vrij veel kleine infarcten, woog 700 Gram. 27 December bij opneming bedroeg het bloedureum per Liter 0,273 Gram, terwijl de constante van Ambard 0,080 was en het KaCl-gehalte van het bloed 0,64 bedroeg. Hier zien wij dus een vrouw zonder eenig aantoonbaar teeken van nierlijden, die leed aan een gevaarlijken vorm van zwangerschaps-intoxicatie. De neiging tot NaCI-retentie en de hooge bloedsdrukking toonen duidelijk het gevaar, dat zij liep, eclampsie te krijgen. Waren wijdoor de toeneming van het lichaamsgewicht niet opmerkzaam geworden op de snel toegenomen NaCI-retentie, dan zou de bloedsdrukking wellicht niet zijn gemeten, en had de intoxicatie zich verder kunnen ontwikkelen. Subjectieve bezwaren ontbraken; die treden, zooals bekend is, bij eclampticae dikwijls eerst inde laatste uren vóór den eersten aanval op; de kans bestond dus, dat wij juist deze vrouw binnen enkele dagen met eclampsie zouden hebben binnen gekregen, ofschoon de urine- nog normaal was. En herinneren wij ons nu, dat ik in twee jaren tijds geen enkele vrouw met dreigende eclampsie heb gezien, die na de bevalling weder een normale bloedsdrukking kreeg, waaruit wij meenden te mogen besluiten, dat ook reeds van te voren een hypertensie had bestaan, terwijl toch de meeste I-parae met eclampsie wel normaal werden, en dus ook vroeger normaal waren, dan bewijst dit, dat de tot heden algemeen gevolgde onderzoekingsmethoden, waaronder inde eerste plaats het urine-onderzoek, ten eenenmale onvoldoende zijn om het naderend gevaar bijtijds te herkennen. Blijkbaar treedt bij deze vrouwen de albuminurie dikwijls eerst kort voor het uitbreken der stuipen of zelfs eerst daarna op! De NaCI-retentie en de bloedsdrukverhooging gaan aan het nierlijden inden regel vooraf. Voor de prophylaxis is dit feit natuurlijk van enorm belang, maar tevens geeft het een beslist ontkennend antwoord op de vraag, of de hypertensie afhankelijk is van hot nierlijden. Dadelijk wil ik hieraan toevoegen, dat wijde mogelijkheid

170