is, dat niet alle klinische gevallen van uraemie het gevolg zijn van insufficiënte nierwerking en ureumretentie. Ascoli1) onderscheidde een echte retentie-uraemie, b.v. als gevolg van onderbinding van ureteren of na nierextirpatie, waarbij dyspeptische bezwaren, anorexie, onstilbaar braken en toenemende lichamelijke en geestelijke matheid, soms overgaande in sopor en coma, op den voorgrond treden, tegenover een renale uraemie, gepaard met bloedsdrnkverhooging en eclamptische aanvallen, als gevolg van ophooping van nephrolisinen in het bloed. Widal1) onderscheidde een azotaemischen vaneen chloruraemischen vorm, terwijl Yolhardl) drie groepen aauneemt; een retentie-uraemie : uraemia vera, een eclamptische uraemie en een pseudouraemie op den bodem van arteriosclerose. Strauss1) merkt terecht op, dat het klinische beeld der uraemie zijn naam te danken heeft aan de voorstelling, dat urinebestanddeelen in het bloed zijn teruggehouden, en stelt de vraag, of het wel juist is, de klinische gevallen van uraemie, zonder verhooging van den ureumspiegel, met dien naam te bestempelen. Het komt hem dan ook wenschelijk voor te spreken van comateuse uraemie, krampuraemie en dyspeptische uraemie, naast asthenische uraemie, zooals die bij chirurgische nieraandoeningen voorkomt. Toch gaan al deze indeelingen uit van de gedachte, dat de oorzaak der ziekteverschijnselen inde nieren en niet daarbuiten moet worden gezocht. Een stap verder nog, en men komt er toe, sommige gevallen van uraemie terug te brengen tot oorzaken buiten de nieren, en de nieraandoening zelf meer als gevolg dan als oorzaak van het algemeene lijden te beschouwen. Haar ik meen, geven de waarnemingen bij onze zwangeren daartoe gereedo aanleiding. Bij den uraemischen vorm der zwangerschaps-intoxicatie treedt geen verhooging van het ureumgehalte van het bloed op; niet zelden blijft de urine, onder doelmatige behandeling, eiwitvrij, terwijl de diurese en het concentratievermogen zoowel als het uitscheidingsvermogen normaal zijn, zoodat wij, wanneer uraemie en nierlijden niet zoo onafscheidelijk in onze voorstelling vastgelegd waren, toch zeker niet inde eerste plaats aan een nierlijden zouden denken. Willen wij dat blijven doen, dan moeten wij ons voorstellen, dat die uraeraische verschijnselen worden veroorzaakt door onbekende stoffen, die de nieren onder invloed der zwangerschapsproducten niet in staat zijn uitte ') Zie Strauss; Die nepliritiden. Nederl, Tijdschr. v. Verlost, eu Gyn. XXVII. 14

209