Dit geval lijkt me vooral belangrijk, omdat het nog eens wijst op het gevaar van luchtembolie, zelfs zonder verwonding van een groot vat. De operatie geschiedde in Trendelenburgsche ligging. Tot de nadeelen van de operatie zijn, behalve de mortaliteit, ook nog te noemen eventueele verwondingen, infectie, thrombose en embolie, die tengevolge van de operatie zijn opgetreden. Bij mijn patiënten heb ik in één geval een verwonding te vermelden, n.l. een vesico-vaginale fistel, ontstaande enkele dagen na de operatie, die met Katheter a demeure spontaan genas. Deze fistel ontstond bij de volgende operatie: 111. 1919. 45 j., nullipara. Reeds ± 3 maanden koorts, schommelend tusschen 38 en 39°, tengevolge van infectie van het myoom. Myomateuse uterus tot even onder den navel. Na bedrust en ijsblaas daalde de temperatuur niet, terwijl de patiënte achteruit ging. Daarom operatie. De myomateuse uterus en de 2 cysteuse ovaria zaten geheel onbeweeglijk in vele adhaesies. De blaaswand was sterk gerekt over een myoomknobbel inde voorste cervixwand. Totaal exstirpatie, zonder gebruik van myoomboor. Drainage naar de vagina. Overhechting met peritoneum. Sluiting buikwand. Na enkele dagen, na verwijdering van de tampon, bleek er een vesico-vaginale fistel te bestaan. Katheter a demeure. Genezing. De necrose van den blaaswand zal wel ontstaan zijn door de rekking over het cervixmyoom. 2 Patiënten kregen embolie. Gelukkig genazen beide. Eender geschiedenissen laat ik hier volgen: IV. 1922. 44 j. Geïnfecteerd myoom, staande tot 2 vingers onder den navel. Temperatuur ± 40° C. Na bedrust en ijsblaas daalde de temperatuur tot den norm. Na ongeveer 2 maanden laparotomie. Totaalexstirpatie zonder myoombopr. Den Gen dag plotseling pijn inde rechter zij, den volgenden dag pleuritisch wrijven. Genezing. 2 Maal trad phlegmasia alba dolens op, 1 keer na supravaginale amputatie, 1 keer na vaginale uterusexstirpatie. Bij deze laatste patiënte werd vaginale uterusexstirpatie verricht wegens sterke etterige afscheiding tengevolge vaneen myoomknobbel, die bezig was geboren te worden. Andere dan bovengenoemde complicaties kwamen niet voor. Met name is geen enkele keer buikwandinfectie opgetreden. Van latere nadeelen heb ik nog 1 litteekenhernia te vermelden, waarvoor ik herniotomie verrichtte. Over aard en techniek der abdominale operaties heb ik reeds

397