Ongeveer honderd jaar geleden was de Haarlemmermeer 'n groote watervlakte. Thans is de polder een gebied.
NEDERLAND
woeste grond. Ruim honderd jaar later is dat terug gebracht tot een derde deel, zoodat er thans nog een 60.000 ha woeste gronden zijn. Deze snelle ontginning hebben we in belangrijke mate te danken aan de toepassing van de kunstmest.
Door den staat wordt de ontginning sterk bevorderd. In alle provincies, behalve in Utrecht, zijn Voor dit doel commissies en stichtingen opgericht en zoodoende werd in 15 jaar tijds ongeveer 19.000 ha grond ontgonnen. Voor Drente kunnen we noemen de „Witteveen" onder, Westerbork, het Amsterdamsche Veld onder Emmen en het Ruinensch-Echtener en Koekangerveld. In Overijsel zijn o.a. aan de orde: de ontginning van het Wierdensche veld bij Wierden en het Haaksberger en Buurseveen onder de gemeente Haaksbergen. In Brabant en Limburg wordt met succes gewerkt in de Peel, waar de Vredepeel thans een der voornaamste objecten is van ontginning
en ook van oneenigheid. Daar bestaat nog het z.g. oude „weiderecht",
waardoor verschillende gemeenten aanspraak meenen te mogen maken op het eigendom van de Vredepeel. Met de Peel-ontginningen onder Sevenum-Horst en die van den Dongenschen polder werden goede resultaten bereikt. Spoedig komt ook in uitvoering de ontginning van 't complex heidegronden onder de gemeente Deurne.
Ontginningen kunnen ook door particulieren worden uitgevoerd. Zij krijgen dan een goede subsidie van het rijk. Behalve de ontginning van woeste grond is de laatste jaren ook veel reeds vroeger ontgonnen land opnieuw bewerkt, omdat bij de eerste ontginning de bewerking veel te wenschen over heeft gelaten.
Uit het bovenstaande blijkt duidelijk, dat er hard gewerkt wordt om den Nederlandschen bodem uit te breiden en elk stukje ervan bruikbaar te maken als cultuurgrond, waarop nieuwe bedrijven gesticht kunnen worden en tevens bestaansmogelijkheden worden geschapen voor het komende geslacht.
GRONDVERBETERING.
Zeer groote aandacht wordt besteed aan de verbetering van den grond. Dit kan wederom op verschillende manieren geschieden.
Ruil verka veling.
De voornaamste en meest populaire is thans de ruilverkaveling. Zoo afkeerig de eigenaars er enkele jaren geleden tegenover stonden, zoo sterk zijn ze er nu vóór. Het werkt aanstekelijk en de CultuurTechnische Dienst heeft de handen vol om alle aanvragen te behandelen. Aanvankelijk zag men in de ruilverkaveling een aantasting van het eigendomsrecht, doch na de wetswijziging van 1938 is ook het inzicht der landeigenaars veranderd. Thans beseft men volkomen, dat de verbetering van wegen en waterloopen en daarbij de meer economische perceelindeeling van grooter belang is dan het behouden van een stukje grond op de plaats waar vader en grootvader werkten. De ruilverkaveling is van groot belang voor vele streken in het Zuiden en Oosten van ons land. Daar vindt men de meest oneconomische perceelsindeelingen met ingewikkelde en overbodige wegen en waterloopen.
Links: Ook de Peel in Brabant en Limburg, die eeuwen lang een
woest en onvruchtbaar gebied is geweest, wordt thans tot 'n vruchtbare
streek gemaakt. Reeds treft men er zeer veel bloeiende landbouwbedrijven aan en [linke boerderijen,
Zoo ontstaan de dijken in de voormalige Zuiderzee, dijken, die het aanleggen van polders mogelijk maken, en deze polders zijn nieuwe
vruchtbare grond van Nederland.
De ruilverkaveling beoogt betere perceelsindeeling en verbetering van wegen en waterloopen. In dit verband moeten wij tegenspreken, dat bij verkaveling het landschap geschonden wordt door de rechte wegen en slooten.
Men tracht het landschap zooveel mogelijk te behouden, doch dat hier en daar een oude boom zal moeten vervallen en wegen verlegd worden, is niet te voorkomen. De ruilverkavelingswerkzaamheden worden meestal uitgevoerd door de Ned. Heide Mij. of de Grond Mij.
Door hel Rijk wordt ruim subsidie gegeven, terwijl de eigenaren van de landerijen de voor hun overblijvende kosten op gemakkelijke wijze, in dertig jaar, kunnen terugbetalen. Deze kosten bedragen meestal niet veel meer dan een kleine landhuur. Verkavelingen treft men thans in het heele land aan.
Ontwatering.
Wij hebben hiermede in beknopten zin weergegeven hoe in alle deelen van ons land gewerkt wordt om den bodem te verbeteren en daar waar het mogelijk is den kostbaren grond aan het water te ontnemen.
Nederland zit niet stil. Het volk leeft en bouwt!
Zooals vijf en twintig jaar geleden geschreven werd, was de afwatering in ons land lang niet in orde. Er is wel veel verbeterd de laatste jaren, doch in orde is het overal nog lang niet. Goede afwatering van de landerijen is een even groote vereischte als deskundige bewerking en juiste bemesting. Er wordt hard gewerkt op het gebied der ontwatering. Het is niet mogelijk een overzicht te geven van alle objecten, die thans onder handen zijn. Dat vraagt te veel plaats. Als wij enkele van de grootste willen noemen, dan zijn het die van de Regge, van de Geldersche Vallei, van Mark en Dintel, van den Dommel, van de Aa, van den Maaskant en van de Limburgsche beken, terwijl het vraagstuk van de afwatering van Zuid-West Drente opnieuw aan de orde is gesteld.
foto's Hezcmam 1 Potter»^*'Boom' i "'vin Rhijin I