KUNSL

Jean Lurgat.

Jean Lurgat behoort tot de groep der jongere surréalisten, maar neemt onder deze toch een geheel zelfstandige plaats in. Tot 1924 werkte hij te Parijs, maar voelde, dat hij daar blijvende, zich niet zou kunnen onttrekken aan het z.g. fauvisme en cubisme. Hij besloot daarom Frankrijk te verlaten en niet terug te keeren voordat zijn kunst geheel vernieuwd zou zijn en vrij van vreemde invloeden. Hij vertrok daarom naar Afrika waar hij zeer lang verbleef. Veel heeft hij in de Sahara gewerkt. Inderdaad is hij erin geslaagd een geheel persoonlijke stijl te scheppen. Wanneer men werken van Lurgat bekijkt, is de eerste indruk die men krijgt die van kracht, en ik voeg er aan toe een kracht die soms wat al te hevig kan aandoen, daar wij toch meestal het eerste verlangen, dat er van een schilderij een zekere bekoring uitgaat.

Dat onaangenaam aandoen verdwijnt echter zoodra men zich beter in de schilderij ingewerkt heeft. Nooit is Lurgat in zijn werk onbeheerscht of zal hij trachten te overdrijven, want hij wenscht voor alles eenvoudig en duidelijk te zijn. Zijn landschappen „herinneringen aan het Oosten” zijn over het algemeen in scherp omlijnde vlakken verdeeld en in zware tinten gehouden. Het zwart, doch ook het wit spelen hierin een groote rol. Om het felle Oostersche licht te verkrijgen heeft Lurgat zich niet van felle kleuren bediend, doch heeft hij getracht dit te bereiken door een bepaalde groepeering van de vlakken en sterke contrasten in de kleur. Lurgat schildert meer het essentiëele van de dingen en is de vorm voor hem van ondergeschikt belang. De kleur speelt voor hem wel een rol, maar hij weet de kleuren in toom te houden. Merkwaardig is, dat hij zulks juist geleerd heeft door het felle Oostersche licht en de uiterlijk vaak zoo drukke Oostersche dingen hem tot zulk een eenvoud van lijn hebben gebracht. Zeer sterk komt de contrasteerende werking van de kleuren uit in het berglandschap, dat wij hierbij reproduceeren. De eveneens gereproduceerde Oostersche nacht doet wel zeer eenvoudig aan, doch men voelt toch direct dat van het geheel een bijzondere werking uitgaat en een romantische Oostersche sfeer uitademt. De derde reproductie stelt voor een schilderij door Lurgat te New York gemaakt op de etage van een van de skyscrapers. Hij heeft hierin de impressie willen weergeven welke hem het gevoel van ruimte en wind toen gaf. Vermeld kan nog worden, dat Lurgat van gemengden bloede is, d.w.z. zijn moeder was Frangaise en zijn vader Spanjaard. Volgens Lurgat zouden zijn bruinen en grijzen op zijn Spaansche afkomst duiden, terwijl de lichtere tinten zooals blauw meer naar Fransche origine terugwijzen.