beperkt tot de fabricage van spoorstaven; immers, werkwijze en inrichtingen kunnen met goed gevolg worden aangewend overal, waar men door een enkele bewerking staalwerk-producten een thermische behandeling wil doen ondergaan, in ’t bijzonder die, welke in staven van groote lengte worden gefabriceerd. De Compagnie des Forges de Ghatillon, Commentry et Neuves Maisons achtte de nieuwe behandeling van het spoorstaafmateriaal van zoo groote waarde, dat zij deze zoodra de wijze van uitvoering definitief was vastgesteld, in alle landen heeft laten patenteeren.

{L‘lndustrie des tramways, Chemins de Eer et Transports Publiés Automobiles") ■

Bijlage.

Proces-Verbaal der aan ~Acieries de Neuves Maisons’ verrichtte beproevingen.

Bezwaren tegen bestaande stukgeld-regelingen als grondslag voor de opstelling van een nieuwe methode voor aangenomen werk.

Een studie over het uitbestedingsstelsel der Duitsche Staatsspoorwegen door Dr. Hans A. Martens, Berlijn. Voordracht gehouden in het instituut voor arbeidsrecht aan de universiteit te Leipzig.

Inhoud : Inleiding. De beweging der Duitsche werklieden tegen aangenomen werk in November 1918. Afloop en gevolgen dezer beweging.

1 Arbeid op uurloon en stuktijdarbeid. Hun vooren nadeelen voor werkgever en werknemer. 2. Redenen voor den afkeer der werklieden van aangenomen werk.

3. Geschiedkundige ontwikkeling van het aangenomen werk-stelsel in de Pruisisch-Hessische spoorwegwerkplaatsen.

a. Het aangenomen werkstelsel tot aan 1912

b. Het stuk-tijd-stelsel van 1912.

Datum der Proeven Nummer der Gieting Trekproeven Lengte tusschen de Centers Middellijn der proefstaat Doorsnede in vierkante m.M. Treksterkte Rek. m/m m/m K.G. /o 15 Maart 1923 67.146 100 13,8 150 91,3 10 148 87,4 13 149 90 12,5 154 88 11 156 86,6 12,5 157 86,3 12 158 88.6 11,5 26 April 1923 68.064 88,1 11,5 65 89,2 10,5 66 86,1 10 67 89,9 10.5 69 91,6 11 70 91,9 10,8 72 83,6 10,5 73 88,9 14 75 88,6 9,5 93 87,9 10 95 90,5 10,5 96 92,5 9,5 97 90,6 10 99 88 9,8 68.101 89,9 10 2 92,5 10,5 3 84,5 10 4 83.9 10 5 82,5 11 68.123 87,1 10 24 86,5 11 25 88,9 9.5 26 91,2 10,5 27 85,9 10,5 29 88,9 9,5 30 86 9,5 31 86 11 32 92,5 10 33 91,5 11 34 90,8 10 35 93 11,5

c. Voorstellen voor een premiestelsel. d. Het uitbestedingsstelsel van 1920.

4. De grondslagen van het uitbestedingsstelsel in de reparatie-werkplaatsen der Duitsche ~Reichsbahn”. a. Vermijding van centrale regeling der bedongen tijden (stuktijden). b. Werk, dat zich al of niet leent voor uitbesteding. De technische grondslagen daarvan. De toelage voor meer-levering en voor hoedanigheid.

e. Vaststelling der te bedingen tijden en controleering daarvan na afloop.

d. Medewerking van het werkliedenpersoneel.

5. Eind-overzicht.

Inleiding.

Bij de staatsbegrooting in 1918 werd in bijna geheel Duitschland ook in de Centrale spoorweg-werkplaatsen, het aangenomen werk afgeschaft en vervangen door werken op uurloon.

Onder de leus ~Socialisme is arbeid” bepleitten de leiders der massa’s en ook de als ernstig te beschouwen idealisten dezen stap, die op stormachtig verlangen der gezamenlijke werklieden gedaan was. Van dezen dwang bevrijd, zouden voortaan de arbeiders uit eigen aandrift lustig aan ’t werk gaan en de productie doen stijgen, minstens genomen tot gelijke hoogte als vroeger met aangenomen werk !

Echter zag men het tegendeel geschieden, wat alle mannen van levenservaring en eerlijke denkwijze, bedrijfsleiders zoowel als arbeiders, te voren reeds wisten te voorspellen.

De arbeidsprestatie in de bedrijven daalde tot onder het in economisch en ethisch opzicht toelaatbare. En, innerlijk gevoelde menig flink vakwerkman langzamerhand een tweestrijd bij zich opkomen, zich uitende in de woorden, die ik zelf opving :

~Als bondsman verwerp ik het aangenomen werk in principe, als vakarbeider en huisvader ben ik er voor.” Als ondertoon hooren wij hierin het eigen particulier economisch belang, zooals niet anders te verwachten was, wel bijzonder sterk doorklinken. Weldra sloten zich meerdere stemmen hierbij aan.

Reeds op 25 Januari 1919 lezen wij in de ~Metallarbeiter-Zeitung” in een artikel, dat blijkbaar wat later in druk verscheen dan bedoeld was :

~Volgens mijn opvatting komen we er zonder aangenomen werk in ’t geheel niet. Daten wij toch eerlijk zijn. Als b.v. vandaag daarmede opgehouden werd.