de beslissing van neutrale buitengemeenten te onderwerpen. Al deze pogingen tot eene vredelievende schikking bleven vruchteloos, gelijk uit onzen brief blijkt, en de gemeente van K. van Vollenhoven, na weinige jaren vereenigd met de Waterlandsche, verliet het afgescheiden gedeelte deikerk op het Heiligland en stichtte onze tegenwoordige kerk in de Peuzelaarsteeg.

BI. 16—19. In het verhaal van den briefschrijver is het duidelijk, hoe de twist onder de strenge afdeeling der Vlamingen, eerst personeel tusschen Thomas Snep en Jan Evertsz, langzamerhand een theologisch karakter verkreeg. Merkwaardig is deze twist ook daarom, omdat hij aanleiding gaf tot de stichting eener nieuwe gemeente, eerst, zoo als de briefschrijver verhaalt, in de Glasblazerij op de Bakenessergracht, later in de Kruisstraat, ter plaatse, waar nu nog de Concertzaal wordt gevonden. Deze gemeente behoorde een tijdlang blijkbaar onder de meer aanzienlijke en vermogende. Meermalen vind ik in latere jaren in de kerkelijke aanteekeningen van de Peuzelaarsteeg gewag gemaakt van collecten, met een gemeenschappelijk doel in de gemeenten op het Heiligland, in de Peuzelaarsteeg en in de Kruisstraat gehouden. De gelden werden dikwijls niet op eens besteed, of ook, men bepaalde eene som, die tot leniging van dezen of genen nood zou worden geschonken, en de verdeeling dier som kan misschien eenigzins tot maatstaf dienen ter beoordeeling van den toestand der gemeenten. Zoo werd in 1718 zulk eene gemeenschappelijke gift van ƒ500 aldus verdeeld: Peuzelaarsteeg ƒ200, Heiligland ƒ175, en Kruisstraat ƒ 125. De gemeente heeft in het jaar 1747 opgehouden te bestaan. In eene buitenge-