WEST-SIBERIË

DOOR

DR. B. RAPTSCHINSKY (met 2 kaartjes, waarvan No. i achter in deze aflevering)

I. INLEIDENDE OPMERKINGEN OVER SIBERIË

Administratieve en geografische grenzen van Siberië

Het woord „Siberië" duidt een geografisch begrip aan dat veel vager is dan de meeste lezers wel vermoeden; de grenzen van het hiermede aangeduide gebied worden zelfs in officieele stukken en wetenschappelijke werken niet altijd op dezelfde wijze aangegeven.

Oorspronkelijk, in de 16e eeuw, werd met Siberië een betrekkelijk klein gebied aangeduid, dat gelegen was ten Oosten van de Oeralbergen en zijn naam ontleende aan de stad Sibir, de residentie van den Tataarschen khan Koetsjoem, die West-Siberië beheerschte 1). Geleidelijk onderging echter het begrip Siberië een voortdurende uitbreiding en in de spreektaal wordt het woord thans gebruikt om geheel Noord-Azië, dat Rusland in den loop van eenige eeuwen heeft veroverd, aan te duiden. Tegenwoordig wordt er naar gestreefd het begrip Siberië een vast omlijnde beteekenis te geven, waarbij evenwel onderscheid is te maken tusschen de administratieve indeeling en het geografische begrip, die elkaar geenszins dekken.

Administratief verstaat men nu onder Siberië (Sibirskij Kraj) de streek ten Oosten van het Oeral-gebied 2) — met uitzondering van een groot gedeelte van het land van Öb — tot aan de bergketens Stanowoj (langs de westkust van de zee van Okhotsck) en Jablonowyj (beoosten het Baikal meer), die een scheiding vormen tusschen het continentale gedeelte van Noord-Siberië en de gebieden die onder den invloed staan van den Stillen Oceaan, d.i. de administratieve eenheid „het Gebied van het Verre Oosten", vroeger: Zeeprovincie en het Gebied van Amoer genaamd. Buiten dit administratieve Siberië vallen echter, behalve het land ten Westen van de Ob, het geheele gebied der Jakoeten (ongeveer de vroegere provincie Jakoetië), dat nu een

1) De stad Sibir lag ong, 19 kilometer van Tobolsk; zij is in 1581 veroverd door Jermak, den veroveraar van West-Siberië en den grondlegger van de Russische macht in Noord-Azië. Na de stichting van de stad Tobolsk raakte Sibir in verval; tegenwoordig zijn er alleen wat ruïnes van die „hoofdstad" overgebleven.

2) Daar een groot gedeelte van West-Siberië bij het Oeral-gebied behoort, omvat dit laatste beide kanten van het gebergte. Een gedeelte van het Oeral-land ten Westen van de Oeralbergen vormt echter een afzonderlijke administratieve eenheid nl. het autonome gebied Komi, waardoor de eenheid van het Oeralgebied weer verloren is gegaan.