HET ACTUALISME ZIJN BETEEKENIS, DRAAGWIJDTE EN TOEPASSING

door

Jhr. Dr. c. G. S. SANDBERG

i. de gebruikelijke opvattingen omtrent het actualisme

Wil een strijd over een vraagstuk tot een juiste oplossing kunnen komen, dan dient allereerst vastgesteld te worden welke de beteekenis is die aan het woord of de woorden, waarin de strijdvraag tot uitdrukking werd gebracht, door elk der strijdenden wordt gehecht, alsmede of die beteekenissen wel onderling gelijk zijn en volkomen het begrip weergeven van de kwestie waar het om gaat.

Deze eisch klemt te meer, waar juist in de geologische wetenschap géén uniformiteit schijnt te bestaan omtrent de begripsbepaling van het woord actualisme. Vandaar dan ook de strijd over de al of niet beperkte geldigheid van zijn toepassing in de geologie, waarin de verschillende kampioenen vaak langs-elkaar-heen, inplaats van tegen elkaar strijden.

K. E. A. von Hoff (volgens Er. Kaiser e.a. de eerste bewuste verkondiger van het actualiteits-beginsel in de moderne geologie), de toen heerschende catastrofentheorie bestrijdend, omschreef zijn eischen als volgt: „... überwiegende Gründe erlauben nicht nur, sondern fordern sogar, dass man die Veranderungen, die man auf der Erdoberflache wahrgenommen hat und noch wahrnimmt, nicht nur als auf einzelne Teile und Gegenden derselben beschrankt betrachten muss, sondern auch dass man sie keinen ausserordentlichen Naturwirkungen, welche auf gehort haben, sondern allein der Wirkung derjenigen Krafte zuschreiben darf, durch die man noch jetzt alle und jede Naturerscheinungen hervorgebracht sieht; ,.."1).

W. Salomon verklaarde eens „dass man nicht berechtigt ist, Vorgange für die Vergangenheit anzunehmen, wenn man nicht entsprechende Vorgange in der Gegenwart beobachtet oder experimentell nachahmen kann" 2); doch kwam later hierop eenigermate terug, o.a. nogmaals3) nadat E. Kummerow hem op deze stelline had aans-evallen 4).

i) Kaiser, Er., Der Grundsatz des Aktualismus in der Geologie. (Zeits. D. Geol. Ges. 83, Bd. 1931, pag. 389-407).

2} ibid. pag. 392.

3) Salomon, W., Bemerkungen zu Kummerow „Die aktualistische Methode in der Geologie . (Zeits. D. Geol. Ges. 85, Bd. 1933, pag. 156-157).

4) Kummerow, E., Die aktualistische Methode in der Geologie. (Zeits. D. Geol. Ges. 84, Bd. 1932, pag. 563-565).