voor dc waarheid in zich , cu laat geene dwaling opkomen en oud worden (35). Het Christendom moot dus in zijne onafgebrokene historische ontwikkeling opgevat cn begrepen worden, om zich een volkomen historisch bewustzijn van hetzelve tc vormen. Het Bijbelsche Christendom is het middenpunt van eene geheele rij rugwaarts en voorwaarts liggende verschijnselen; het volgt in het algemeen dc in dc wereld heerschende wetten van wording; en zoo als het menschdom zekere voorhoven van zedelijk-godsdienstige vormen moest doorloopen, en ciibistüs eerst verscheen, toen de tijden vervuld waren; zoo is ook het Christendom na zijne verschijning in ebne steeds voorwaarts gaande beweging begrepen; het is de levende kiem, "elke meer en meer haren inhoud aan het bewustzijn ontvouwt (36).

De Roomsch - Kalholijkc Kerk handhaaft alleen eene zoodanige traditie (37), en is dus dc ware. Heeft zij ook iets tegen - Christelijks opgenomen, dit is iets menschelijks en verhoogt geenszins de waarde van andere Kerkgenootschappen. Wij beroepen ons hier niet op de inwendige werkzaamheid des Heiligen Geestes, die ook naar de Protestantschc leer niet opgehouden heeft: het is eene inwendige en geheime werkzaamheid, die geen historisch en genoegzaam bewustzijn

(35) De geschiedenis getuige! llier moet de Schrijver de onfeilbaarheid der Kerk redden, waardoor zij elke dwaling kent cn wil wegnemen.

(36) Der ernstigste behartiging waardig! Zie de gelijkenis van het zuurdeesem.

(37) In den door den Schrijver opgevenen' zin en onder dc voorgestelde wijzigingen erkennen wij die met hem in het geheele geschiedkundige Christendom.