deze leefde, in heel zijn sociale, politieke en religieuze structuur reconstrueeren. Meester in het vak, heeft hij het allerbeste materiaal verzameld en degelijke werken uitgegeven, die den grondslag vormen van zijn grootscheeps opgezette historie. Zijn eigenlijke plan mocht hij niet volkomen realiseeren. Het moest blijven bij deze voorbereidingswerken, waarvoor de oriëntalisten hem zeer dankbaar zijn. De titels der meest gewaardeerde laten we volgen.

« Mahomet fut-il sincère ? » (in « Recherches de science religieuse » 1910-11). In deze artikels, die schrijver besteedde aan de psychologische ontwikkeling van den profeet, bewonderen de oriëntalisten de weergalooze hoedanigheden van den historicus . de breede eruditie, de fijne schakeeringen van zijn gedachten, en de voortdurende haast scrupuleuze bezorgdheid om altijd en overal in zijn oordeel objectief te blijven, zijn eigen vooroordeelen op zij te zetten, en alleen de waarheid te dienen. Pater Lammens heeft hier niet alle ingewikkelde problemen van Mohammed's mysterieuze zieleleven, en vooral van zijn beroemde vizoenen willen oplossen. Maar met een zeldzaam diepe menschenkennis is hij toch in al die problemen doorgedrongen. Zijn conclusies werden dan ook door vele oriëntalisten onvoorwaardelijk aanvaard.

De studie van den persoon van Mohammed bracht Pater Lammens ertoe heel wat nieuws over diens familie te ontdekken. Zijn boek over Fatima en de andere dochters van Mohammed is een ware aanwinst voor de wetenschap.

In 1922 verschijnt : « La Cité de Taïf a I3 veille de l'Hégire » (1 ), en in 1924 : « La Mecque a la veille de l'Hégire ». Dit laatste werk getuigt van een verbazende belezenheid. Pater Lammens komt ertoe de organisatie der karavanen naar Mekka te reconstrueeren... « Geen enkele beschrijving, aldus M. R. Dussaud, doet ons beter begrijpen wat ten tijde van Hiram en Salomon de handel moet geweest zijn met het land van Orphir. »

(1) Hégire = Hedsjra, arabisch woord voor « vlucht ». De Hedsjra is de tijdrekening der Mohammedanen, die begint in 622, jaar van Mohammed's vlucht uit Mekka naar Medina.

IHS