armige en veelhoofdige godenbeelden op zijn gopura's als in de steigerende, griezelige monsters en grillige reuzenruiters van zijn zuilengangen.
De omvangrijkste en vermaardste tempels in Zuid-lndischen stijl zijn die van Sriringan (1200 a 1300), Vijayanagar (ca. 1400) en Madura (na 1600). De laatste is ongetwijfeld de meest bekende, want de meest gefotografeerde, en gaat daarom vrij algemeen door als het type van Hindoesche bouw- en beeldhouwkunst. Wel ten onrechte : hij is alleen een type van de tempels in Zuid-lndischen stijl (1).
In beide stijlen zelf konden nog verscheidene indeelingen aangevoerd, maar die liggen buiten het bestek van dit overzicht.
Beeldhouwkunst.
Naast de ontelbare figuren van de gopura's en de gaanderijen werden nog tallooze godenbeelden vervaardigd als voorwerpen van den tempel- of huiselijken eeredienst.
In het Noorden, Orissa en Bengalen, kon de Pala-school het langste stand houden tegen de Mohammedaansche overrompeling. Haar uitbeelding van goden en godengroepen in gitzwarten steen munten uit door een verfijnde techniek, maar doet ons echter vaak koud aan. Het is ook tijdens de Pala-dynastie dat de Boeddhistische kunst een laatsten bloei beleefde (2).
In het Zuiden vooral wisten de Indiërs reeds heel vroeg in
de eerste eeuwen al van onze tijdrekening — koperen en bronzen beelden te maken. De beelden van Shiva Nataraja-Shiva, koning van den dans, hoewel eenigszins gestereotypeerd, bleven de eeuwen door een der meesterlijkste scheppingen van de Hindoesche beeldkunst. Vol onstuimige jacht maar lenig en sierlijk, midden een krans van vlammen danst de rustig-wetende, glimlachende Shiva op het uitgestrekt lichaam van den duivel Tripurasura den eeuwigen dans, die werelden schept en werelden vernietigt om die weer opnieuw te scheppen (Jezuïetenmissies, nr 12, blz. 632-633)
(1) Tusschen beide stijlen staat als een overgang de CentraalIndische of Calukya-stijl (vooral in Mysore, o. a. Halebid) met zijn stervormige grondplannen en pyramide-vormige daken.
(2) De tempel van Budh-gaya dateert uit dit tijdperk.