in het Jodendom zich dreigde op ie lossen (9). Zij scheidden zich niet af van wet of tempel (1), maai merkten zich veeleer aan als eene gemeenschap van echte Israëlieten , die wel inniger onder elkander waren verbonden , maar toch nog één bleven met de Joden. Immers zelfs de Apostelen hadden den tempel blijven bezoeken , zoo de geheele Gemeente (2). Pauliis zelfs sloot zich, waar hij kwam, overal aan de Synagoge aan (3), ja deed eens eene Nazareërgelofte (4). De inrigting der Synagoge was het model , naar hetwelk de Christelijke Gemeente zich vormde. Doch niet alleen in de uitwendige inrigting en gebruiken, ook in denkwijze en gevoelen bestond er veel overeenkomst met die der Joden, en men weet, hoe zelfs onder Apostelen gestreden werd voor het behoud van het vroeger beslaande. De afval van het geloof en de geheele terugkeer tot hel Jodendom lag niet verre meer, getuige de Brief aan de HebreënfèjDe Christelijke leer wordt op den stam der Joodsche theologie geënt (5). Alles was nog dooreen vermengd, geene scheiding had nog plaats gehad. Was stad en tempel blijven bestaan, dan zou dat heiligdom, dal nog altijd in hel oog der Christenen eerwaardig en dierbaar bleef en welks

(9) Verg, Die Anfange der Chr. Kirche und ilircr Verfussumj von lllUHAKD ROTHE, Ier ]). , p, 142.

(1) Gieseleh , p. 70.

(2) Hand. III: X. II: 46. (3) Hand. XXVIII: 17—29.

(4) Hand, xvni: 18—21.

(5) Onder de Phariseën was deze nog het verste ontwikkeld, vandaar misschien, dat jezes bij al zijn afkeer van hen, zijn onderwijs aan dat der Phariseën vastknoopt, eu aan geeno andere der toenmalige Joodsche scholen. Verg. Matth. XXIII: S, 3.