die al dat kwaad deed ! Maar het was de katechist zelf, hij, de dienaar die mijn akker moest wieden en bewaken, hij strooide het slechte zaad uit ! God vergeve het hem...

Samuel Sagram was een van mijn bekwaamste katechisten : hij kende zijn katechismus opperbest, legde veel ijver aan den dag, was niet aan den drank verslaafd — onder de Santals beteekent dat vee| ! — kon schoon praten en genoot gezag bij zijn stamgenooten.

Hij was getrouwd... maar had geen kinderen. Welnu, een heidensche Santal die geen kinderen heeft, stuurt doodeenvoudig zijn vrouw naar haar ouders terug en kiest, dat is : koopt een andere wederhelft. Een Santal moet kinderen hebben, zooniet blijft zijn ziel na den dood ergens tusschen hemel en aarde hangen.

Arme Samuel Sagram ! Ja ! hij was Christen, hij was zelfs katechist en had dikwijls genoeg voorgehouden dat geen macht ter wereld een christelijk huwelijk verbreken kan, dikwijls genoeg verklaard : « Bij ons, katholieken, is het verboden zijn wettige vrouw

IHS