door het vertrouwen in menige andere doen verliezen. In Sach an, sous breid de Lin wordt het laatste woord verklaard door llachs, Leinen ; in hei rabbelt söch op wie e ól Twérnsock door Zwirnsack ; in gén Bedel of Buister door Speise; in he is up kénen goden Dreft door Dreifuss; in ut égen Bann un Bot door Gebot, 't Bede Bén för heet te beteekenen Immer vorwiirts ! Butke bi Butke wordt verklaard door Gleich und Gleich. Achter he siiht ut as de elfte Düwel staat Elbeteufel en achter Ik hebbe de Bril dervan staat den schaden. Wat nu te denken van: Dat rukt kén Wall of Kant an — der segelt zwischen allen klippen sicher hindurch; he is mit de Neers in 't Botterfat so sitten kamen — er hat sich arm verheiratet; vör 'n Ei un 'n Appel — umsonst; he geit in de Döse — er weiss nicht, was er thut; et es alles op sech elfenderligs — vortrefflich! ?

Interessant voor ons Nederlanders is het te weten, dat laatstgenoemd gezegde in de Rijnprovincie bekend is, dat Amsterdam en Kampen in Oostfriesche spreekwijzen voorkomen, bv. Amsterdam, haste Geld, ikhewwe Ware sagte deBesenbinner. Interessant te weten, dat men in 't „Niederdeutsch" zegt drémal is Bürrecht, he sült itt as de Dod van Liibeck, hehettAl steken (— Ned. hij heeft een snoek gevangen), ik bin kén Bremer ik lat mi't nich üt de Hand nemen, he sitt Baas an (= er sitz obenan). Of mag ik hierbij niet denken aan hij zit bakker an ? Het eerste zou dan beteekenen: hij is de baas van 't spul, het tweede : hij is de bakker daarvan, welke bakker dan genomen moet zijn uit Genesis XL. Zoo denk ik bij as de Lus op Térquast aan Hooft's Warenar, bij Wenn de Armen dat Leawen beadeln un de l 'iken kaupen könnden, dann wören de Middeslagtige uewél deranne aan de Zusters van Potgieter. Interessant ten slotte voor ons Nederlanders is het te vernemen, hoe al deze en honderden andere spreekwijzen hunne .Heimat (heeten te) haben in Niederdeutschland." Nog een paar voorbeelden daarvan: De A seggt, inutt ók B seggen, en Schilt is gén Antvogl , 't is en Artje van Vartje, je later up 'n Avend, je moier de Lu, Abenród is gód, mar Mörgenröd gift Water in de Slót, he hett '» góden Achterdör, Ape wat hest du moje Jungen, de van Net kummt to Et da's Allmans Verdret, alte gued is Annermans Nar re, as de Olen sungen, so piept de Jungen, anholn deit krign, dar löpt von Sint Annen wat mit unner, anséhen deit gedenken, na gedanen Arweid is gaud rasten, de Mart rohrt de Stêrt, April dööt wat he will, arbeiten is for domme Lii, uppassen is de Bösskupp, wenn 't up is is 't Singen ddn, de upsteit de sin Stede vergeit, Appel for Citrone verkaufen, in den sur en Appel biten, en Aeppelche för den Dósch op versparen , sing Bein unger ander Liick's Desch satze , in de Bénen sacken, op de Bén kammen, up én Bén nich kunnen stahn, en Oge to dón , en Oge in 't Seil hebben , en Oge dran wagen , den Augen de Kost giewen, in de Farwe verbrannt, so fett as ne Kodde, enz. enz. Ik heb alleen de eerste bladzijden nog maar besproken. Het boek is een rijke verzameling (om niet te zeggen compilatie) uit 58 andere, waaronder het groote Lexicon van Wander: één zelfde uitdrukking komt echter met al de variaties voor, die er in 22 „Nederduitsche" dialecten van kunnen bestaan 1).

J. Bergsma.

i) In Jahresbericht 1893 wordt dit werk genoemd : „wertloser inkorrekter auszug aus Wanders sprichwörterlexikon.