boekjes f2525. De reserves bedragen f1200 deposito Hanzebank en f200 aandeelen Hanzebank. Kas f65 Samen f 1465. Een en ander na afbetaling van alle schulden. Aan de koopster van het millioenste zegeltje werd een zilveren horloge met inscriptie geschonken.

Wat een voordeel derhalve onze huismoeders met Contante betaling kunnen behalen.

Een veel hoogere vlucht nog, dan in ons land verkregen de Rabatzegelvereenigingen in DuitsChland. Zoo werd bijvoorbeeld in 1899 te Hannover, (welke stad bekend is om hare vele modelinrichtingen voor den middenstand), een rabatzegelvereeniging opgericht, die zich spoedig ook naar vele andere Duitsche steden verplaatste en die in 1903, toen het Centraal „Verband" dezer vereenigingen te Bremen werd opgericht, reeds in meer dan 100 groote en kleine plaatsen van DuitsChland afdeelingen had. Sindsdien is het totale getal dezer vereenigingen reeds verdriedubbeld en opmerkelijk schoon zijn de resultaten die zij in 'verschillende plaatsen van DuitsChland hebben afgeworpen.

De „Rabattsparvereins-Zeitung" deelt mede, dat de organisatie in DuitsChland reeds meer dan 76.000 leden telt, en in 1913 een spaarzegel-omzet maakte van de kapitale som' van 36, zegge zesendertig mittioen mark.

* *

*

Naast deze pogingen van particuliere, heeft men ook van wetgevende zijde getracht, de contante betaling te bevorderen, maar over het algemeen met veel minder succes, hetgeen duidelijk zal blijken uit het volgende. Op de eerste plaats in ons eigen vaderland.

Daar heeft voor eenige jaren de Staatscommissie voor den Middenstand een wetsontwerp samengesteld, waarvan de inhoud, blijkens de daarbij gevoegde memorie van toelichting, op het volgende neerkomt:

De leverancier zou n.1. recht krijgen op interest sedert den dertigsten na toezending der rekening, die daarvoor van een speciaal kosteloos stempel wordt voorzien.

De commissie die dit onderwerp samenstelde is van oordeel: „dat vragen van betaling of aanmaning niet het gewenschte middel is.

Het toezenden van een rekening echter zal niemand den leverancier t en kwade duiden. Wanneer die rekening vermeldt, dat bij betaling binnen korten tijd korting wordt verleend, zal dat tegenover goedgezinde klanten een aansporing zijn om binnen dien tijd te betalen. Maar toch slaan velen die herinnering in den wind. Zij moeten het in hun beurs voelen, dat zij betalen moeten; dat als ze den leverancier dwingen crediet te geven, ze ook voor dat crediet moeten betalen. Vandaar dat aan den plicht om' te betalen eenige drang moet worden bijgezet. Dat kan geschieden door den klant duidelijk te maken, dat de toezending der rekening beteekent, dat men betaling wenseht binnen korten tifd. De drang zal daarin moeten bestaan dat na verloop van een bepaalden tijd na het inzenden der rekening, interesten voor het crediet, dat de 'klant verder vraagt, moeten worden betaald. De bedoeling is niet zoozeer om den Crediteur van deze renten te doen profiteeren, dan wel om: den debiteur er toe te brengen de rekening binnen een

maand te betalen. Die interesten moeten niet ingaan op op het oogenblik van den koop — immers verkoop op crediet behoeft niet noodzakelijk uit den booze te zijn, — 'maar kort na het tijdstip, waarop betaling gevraagd wordt. In het ontwerp is aangenomen een maand daarna.

Iets vexatoirs heeft deze maatregel niet, wanneer hij in de wet wordt vastgelegd en de propaganda er voor zorgt, dat de daartoe noodige formaliteiten algemeen gevolgd worden. Want één formaliteit is onmisbaar, omdat officieel moet worden vastgesteld, wanneer de rekening ingezonden is.

Aan den sChuldeischer blijft overgelaten, wanneer hij zijn rekening wil inzenden, en wie langer crediet wil geven, zal dit kunnen blijven doen. Maar wie betaling wenseht, zal, zonder daar rechtstreeks om te vragen, een middel hebben om dien wensdh aan den klant duidelijker kenbaar te maken dan hij dat thans kan doen. In ieder geval zullen de jaarrekeningen binnen een maand, nadat ze verzonden zijn, betaald moeten zijn.

De klant, die de gestempelde rekening thuis krijgt, weet dat die rekening niet bestemld is om tot een volgend jaar opgeborgen te worden, en dat het niet betalen binnen een maand, hem geld zal kosten."

Ook in België had men voor den oorlog een wetsontwerp in ongeveer gelijken geest aanhangig gemaakt, en in Luxenïburg is sedert 1907 eene wet in werking, welke bepaalt, dat alle vorderingen voor leveringen en prestatie's van kleinhandelaren en handwerksbazen na een maand gerechtelijk invorderbaar zijn, indien niet schriftelijk anders is overeengekomen.

Men voelt het diredt, er zitten aan deze wettelijke maatregelen groote moeilijkheden vast en we denken dan ook, dat ze tot niets zullen leiden, als niet op de allereerste plaats publiek en belanghebbenden medewerken. En daarom' zie ik voorloopig geen beter middel tot bevordering der Contante betaling, dan de invoering door de middenstandsvereeniging van maandelijksche of halfmaandelijksdhe rekeningen of beter nog de oprichting van Rabatzegelvereenigingen.

Er zijn in ons land nog zoovele middenstandsvereenigingen, die nog maar niet juist weten, waarmee te beginnen. Welnu, dat zij dan beginnen met de oprichting eener Rabatzegelvereeniging.

Pakken zij deze zaak goed en in allen ernst aan, dan is hun 't succes verzekerd. De ervaring leert het.

En deze blijft toch nog steeds de beste leermeesteres.

A. Kellenaers.

UIT TIJDSCHRIFTEN.

KATHOLICISME, PROTESTANTISME.

EN NE O-MAL THUSIANI SM E.

De mooie, glasheldere artikelen van Prof. Aengenent hebben de aandacht onzer lezers weer eens op> het bevolkingsvraagstuk gevestigd.

Helaas, het is droevig actueel.

Men 'kan op 't oogenblik schier geen sociaal of economisch tijdschrift opslaan, of men treft er beschouwin-