dan ik ooit had kunnen verwachten. De Heer zij groot gemaakt!
Zondag 3 Januari). Ik heb godsdienstoefening gehouden in ons huis voor 50 menschen.
Maandag 4 Januarij. Daar mijne historische verhandeling nog niet geheel klaar was, heb ik den ganschen dag daaraan gearbeid tot 's nachts twee uur.
Dingsdag B Januarij. Na een zeer drukken dag ben ik naar den Tempel der vrijheid gegaan. Dezen avond was er eene ontelbare menigte, gerust op ruim 4000 te schatten. — Stel u voor dat de Tempel zeer groot is, zonder zitplaatsen; de menschen staan daar naast elkander gepakt twee uren zonder zich te verroeren. --- Ik heb de godsdienstvrijheid historisch behandeld. Ik ben begonnen met de bekeering van Constantijn en de daarop gevolgde vereeniging van kerk en staat, om aan te wijzen van hoevele ellenden voor de kerk deze vereeniging de bron geweest is. — Ik heb gesproken over het verlies der vrijheid in de behandeling van theologische strijdvragen, (waarschijnlijk doelt de schrijver hier op hetgeen in de kerk geschied is, toen de verschillende ketterden, zoo als Arianismus, monothe lesmus, beeldendienst in de keizers, opvolgers van Constantijn, somtijds bestrijders, meermalen verdedigers vonden , die de wereldlijke magt tot bescherming of onderdrukking van kerkelijke dogmen misbruikten) over de verdorvenheid van den geestelijken stand en in het bijzonder der bisschoppen, die, eerst herders en opzieners der zielen, later hovelingen werden; over het begin der vervolgingen in godsdienstige geschillen, en over het indringen in de kerk, tegelijk met het binnengaan van heidenen, die door het geweld en bij geheele scharen tot het Christendom bekeerd werden, van heidensche plegtigheden en beelbendienst. — Om daarna de ellende, die de vereeniging van staat en kerk aan den staat berokkend heeft, aanschouwelijk te maken, nam ik Spanje zelf tot voorbeeld — verdrijving der Israëlieten, verlies der Nederlanden, door onverdraagzaamheid; — (ik heb over deze zaak harde waarheden aan de Spanjaarden gezegd) opstand der Moriscos in de Alpujarras, hunne • verdrijving onder Filippus IV, — te niet gaan van de nijverheid, achteruitgang van handel en landbouw, zelfs te gronde gaan van de ware kennis van God en godsdienstige zaken onder ons, enz. — en ik eindigde met voor te stellen als regts- en utiliteits-beginsel te gelijk: geheele godsdienstige vrijheid en volkomen gelijkheid van eerediensten tegenover den staat, die gehouden is geene te besehermen of te vervolgen.
Ik heb ongeveer anderhalf uur gesproken, en toen ik gedaan had, riep men mij toe voort te gaan. — Dit was mij ten eenemale onmogelijk, want daar de kerk in drie afdeelingen was verdeeld , had ik hard moeten schreeuwen en ik was door en door vermoeid.
Twee uur na middernacht verliet ik Valladolid, eene alleraangenaamste herinnering van die stad medenemende. — In Spanje had ik nog niet een zoo talrijk en zoo goed medewerkend gehoor gevonden, enz."
Het is onnoodig bij zulke feiten aanmerkingen te voegen! Moge de Heer het gebed der belangstellende oude vrouw hooren, en vele jaren van krachtig getuigen voor talrijk opkomende scharen aan onzen broeder schenken; en moge zijn volk ijverig medewerken overal waar het de uitbreiding van Zijn koningrijk geldt. Laat ons toch vooral onze strijdende broeders, terwjjl wij zeiven het zoo rustig hebben en gemakkelijk wat de uitoefening onzer godsdienstige voorregten betreft, voor den troon der genade blijven gedenken. — Voor de evangelisatie in Spanje is door mij ontvangen per postwissel uit Randwijck f 5,50; opbrengst eener collecte te Veenendaal ƒ 10; van M. P. te Botterdam, een coupon groot ƒ 2,97; van B. uit Goes ƒ 25 met bijschrift »Nederlands wraak jegens zijn ouden onderdrukker;" en uit een busje tan J. S.ƒ 2.
Amsterdam, van Loon.
3 Februarij 1869.
Uw Koningrijk kome!
Met dankbaarheid aan den Heer mogt de Christelijke Jongelingsvereeniging te Oosterbeek op 27 Januarij haar tweede Jaarfeest vieren. De President opende de feestviering, las den 145,ten Psalm, heette de aanwezigen vervolgens welkom, en nam het feest een aanvang met het zingen van Ps. 95: 1, 3. Daarna ging Br. Schlitt, Agent van het Nederlandsch Jongelingsverbond voor in het gebed, en werd vervolgens de feestrede gehouden door den WelEerw. heer Ds. Zegers, die in levendige kleuren de Jongelings-Vereenigingen. schetste. Hij waarschuwde op ernstige en liefelijke wijze tegen farizeeschen hoogmoed en eigenregtigheid, en deed uitkomen hoe ootmoed het sieraad van elk Christelijk jongeling moet zijn. Verder hoe elke wetenschap in eene Jongelings-Vereeniging behandeld, met zout doortrokken moet wezen, zal het voor verderf bewaard blijven; het zout uit Gods woord moet, even als het zuurdeeg het meel doortrekt, in elke Jongelings-Vereeniging de hoofdzaak zijn. En elke daad, elke handeling, in eén woord alles wat er plaats heeft, moet met dat zout doortrokken wezen. Uit de daarop uitgebragte verslagen bleek, dat er in ruime mate stoffe voor dankbaarheid aan den Heer bestond. Het ledental was geklommen van 19 tot 30 met 45 begunstigers. De collecte werd gehouden voor Br. v. 't Lindenhout en voor de Evangelisatie onder Israël. De verschillende afgevaardigden uit Amsterdam, Arnhem, Ermelo, Hengelo, Veenendaal, Voorthuizen, Zetten en Zutphen, deelden iets mede aangaande hunne eigene vereenigingen, en spraken ook opwekkende woorden. Na ruim 3V2 uur bij elkander te zijn geweest, werd het leest besloten met het zingen van Gez. 155.- 5 en sprak Ds. Zegers een hartelijk dankgebed uit, tevens den zegen afsmeekende over deze en alle Jongelings-Vereenigingen in ons Vaderland.
Na dezen vereenigde men zich aan een eenvoudigen maaltijd, waar nog menig hartelijk en stichtelijk woord gesproken werd, en waar het duidelijk bleek, hoe goed het is als jongelingen hunne jeugdige krachten besteden niet in de dienst der wereld en der zonde, maar in de dienst van den Heere Jezus Christus.
GRATIS TRAKTAATVERSPBEIDING.
De Vereeniging tot verspreiding van Godsdienstige Blaadjes, in aanmerking nemende het onrustbarend veld winnen van het Anti-Christendom in de gemeente, onder allerlei vormen, terwijl zij over het algemeen blind is,
of blind gehouden wordt voor het gevaar, dat haar hoe langs hoe meer van dien kant bedreigt, gevoelt zich gedrongen om de door de Vereeniging gestaakte Gratis-traktaatverspreiding weder aan te vangen, en heeft daartoe de nog voorhanden zijnde Ouae Serie harer blaadjes beschikbaar gesteld.
Zij noodigt derhalve ieder, die van dit gezegend middel tot bestrijding van het rijk des Satans wil gebruik maken, maar niet genoeg bemiddeld is om zich die blaadjes, hoewel voor den laagst mogelijken prijs gesteld, aan te schaffen, welwillend uit om franco opgave aan het hoofddepót te Utrecht te doen, welke pakjes hij verlangt dat hem gratis worden toegezonden.
Diegenen echter, die tot dit nuttig doel iets van het hunne willen of kunnen afzonderen, worden bij deze opgewekt, om van die goede gelegenheid bij tijds gebruik te maken, daar de voorraad der oude Serie reeds zeer aanmerkelijk is verminderd.
Die aanvrage kan ook geschieden bij den uitgever H. de Hoogh, te Amsterdam.
Namens de Vereeniging.
A. M. C. van Asch van Wijck.
Boekaankondiging'.
Dezer dagen zag te Edimburg bij F. F. Clark eene Engelsche vertaling het licht der Apologetische voorlezingen over het Johannes Evangelie van den Hoogl. van Oosterzee, nadat daarvan vroeger reeds eene Fransche en Hoogduitsche vertaling was ter perse gelegd. Naar laatstgenoemde is deze bewerkt door Dr. J. G. Hurst, een Amerikaansche godgeleerde, die zich reeds vroeger als schrijver van een uitgebreid werk over de geschiedenis van het Rationalisme bekend maakte, waarin ook ten aanzien van ons land belangrijke bladzijden voorkomen. Dr. H. verbergt zijne groote ingenomenheid met de handhaving van het vierde Evangelie door onzen landgenoot niet, en acht die ook voor Engeland en Amerika, waar dezelfde strijd zich onder andere vormen vertoont, van groote beteekenis. Zijne vertaling schijnt, althans na eene nog voorloopigeinzage te oordeelen, in de hoofdzaak gelukkig geslaagd. Voorafgegaan door een brief van aen vertaler, en van den Auteur aan den laatstgenoemde, is lij verrijkt, behalve met enkele noten van Dr. H., ook met eenen zeer zorgvuldig bewerkten Index, en een overzigt van de Apologetische litteratuur, betreffende het vierde Evangelie, sedert het begin dezer eeuw, in onderscheiden landen verschenen. Het boekske, keurig uitgevoerd, is kennelijk con amore bewerkt, en levert oen aangenaam blijk van de klimmende belangstelling, die de theologische litteratuur van ons Vaderland ook in den vreemde wekt. Moge de uitgave den onvermoeiden auteur van het oorspronkelijke eene welkome verrassing, maar bovenal voor de groote zaak, door hem voorgestaan, ten overvloedigen zegen zijn!
Correspondentie.
Dr. Schwartz, door ongesteldheid verhinderd, opstellen voor de Heraut te schrijven, heeft verzocht het volgende mede te deelen:
„Zoo spoedig ik daartoe in staat ben, zal ik den heer Capadose beantwoorden. —■ Om alle misverstand te voorkomen, moet ik verklaren, dat ik geenszins de besghouwingen van den heer Gips in zijn opstel: .Iets over uitwendige zending," enz. deel, en zoodra mogelijk mijn gevoelen hieromtrent ontwikkelen zal."
Het stukje van H. kan niet geplaatst worden. De schrijvers gelieven hunnen naam op te geven, dewijl anonieme opstellen niet worden opgenomen.
Liefdegaven.
NEDERL. GEREF. ZEN D.-VEREENIGING.: Ontvangen door den heer J. Schlitt: van de Christelijke Jongelings-Vereeniging, te Oosterbeek f 10Waarvoor bij deze hartelijk dank wordt gezegd door:
Amsterdam, M. C. StoovÉ — le BlanC ,
4 Februarij 1S69. Penningm. Afd. IJeidenp.
Voor het Java- Comité is door tusschenkomst van mej. A. A. Bergendahl, — met dankzegging bij den ondérgeteekende uit Maassluis ontvangen ƒ 10.
J. J. C. van Velsen, Penningm.
NEDERL. VEREENIGING VOOR ISRAËL.
Onder hartelijke dankzegging is bij den ondergeteekende ontvangen: Van A. Brouwer alhier, opbrengst van gecollecteerde gelden in het busje voor Israël , No. 25 ƒ 7,681/2 ; huisgenoten van G. J. C. C. alhier . als boven in het busje No. 38 ƒ 4,39Va; mej. A. Zurich, te Nijmegen, namens de Jongedochters-Vereeniging aldaar, onder de zinspreuk van Ps. 122 vers 6 , ƒ 21,39; van Ds. H. van Lokhorst, te Lippenhuizen, door P. van Eik alhier ƒ 0,50; J. O. Bender, namens de afdeeling Nijmegen, contributiën der leden/25; J. C. Punt, namens de afdeeling Klundert, contributiën der leden ƒ 35,51; door den zendeling C. Geel, van mej. van der Meulen ƒ 2; mej. Anzink /1 en van Bakker ƒ 1,25 , allen te Utrecht. Door G. Grüneveld, namens de Christel. Jongel.-Vereeniging, te Heerenveen ƒ 4 ; door den zendeling J. Schlitt, collecte op het Jaarfeest der Jongel.-Vereeniging, te Oosterbeek f 8,19; collecte op den Bidstond voor Israël aldaar ƒ 3,76; gift van N. N. aldaar ƒ 2,50; collecte op den Bidstond voor Israël, te Zwammerdam ƒ 4. En voor de Evangelieverkondiging onder Israël op Suriname, door den zendeling C. Geel, van de afdeeling Boskoop f 5 ; door J. H. Stoové, van mej. N. N. ƒ 1; door J. C. Puntjes, te Klundert, van mej. N. Boot, voor de prediking des Woords in Suriname ƒ 1.
Des Ileeren zegen wordt den gevers rijkelijk toegebeden.
Namens het Hoofdbestuur, 4 Februarij 1869. G. J. C. Cavaljé.
Best. A/gem. Penningmeester,
Met hartelijken dank uit Amsterdam ontvangen voor de Zuster-Vereeniging te Olst: Van mevr. de N. ƒ 1; mevr. P. f 2; dames A. f 2; jonkh. van L. ƒ 10; mej. de wed. de C. ƒ2,50; den heer S. / 2,50; E./l; H. J. B. ƒ 0,50; mej. A. S. ƒ 3; A. J. ƒ1; den heer Th. S. ƒ 5; mevr. Th. S. / 5; en jonkvr. C. H. K. 2 molt. dekens; 2 ps. lappen; 1 pr. zw. kousen; 1 pr. wollen sokken.
J. M. Gkoeneweg,
geb. Linthuis.
Olst, J. G. Eileets de Haan,
30 Jan. 1869. geb. van Gbiethuisen.
Bij den Ondergeteekende is in dank ontvangen, ten behoeve van de Evangelisatie-gebouwen te Haarlemmermeer , van eenige vrienden uit Joure, een postwissel groot / 19.
Amsterdam, 1 Febr. 1869. R. Posthumus Meijjes.
Kerkelijke Berigten.
Nederlandsche Hervormde Kerk.
BEROEPEN. Te hriel.- C. C. J. Hiebendaal, te Otterloo. — Te Ouderkerk aan den Amstel: J. Welle, te Rozenburg. — Te Oud Vos temeerD. N. Eerdmans— |
Maasdam. — TePaesens: W. Petri, te Wemeldinge — Te Soesterlerg: A. D. J. Scholte, te Nederhemert. -Te Woudsend: H. van Griethuysen, te Oudega. — Te Bomm: W. F. K. Klinkenberg, te lrnsum. — Te Schraard: J: A. C. Nonhebei, te Huizen. — Te Heino: D. G. W. Muller Massis, te Wichmond. — Te Groningen: V. J. Koningsbergen, teVelp.
BEDANKT. Te Vlissingen: Door J. Gann Dun, te 's Graveland. — Te Stavenisse: Door C. W. Schoorel, te 's Heer Abtskerke. — Te Dragten .• Door A. Boon, te Oude Pekela. — Te Apeldoorn ■. Door C. F. Creutzberg, te Maarssen.
Christelijk Afgescheiden Gereformeerde kerk.
BEROEPEN. .Te Uithoorn: D. J. te Grootenhuis, te M^Ucissluis
BEDANKT. Te Blija: Door B. Vellekoop, te Beetgum. — Te Haarlem.- Door J. Holster , te Leiden.
Oud Gereformeerde kerk.
OVERLEDEN. J. Plug, Predikant te Amsterdam.
HCHOTSCHE ZENDINGSKERK.
GODSDIENST-OEFENING
Zondag, 7 Februarij 1869.
Voorni. ten 10 ure,
Voorganger: Ds. THEOD. J. MEIJEB. 's Avonds ten 6 ure,
Voorganger: de Heer C. GEEL.
ADVERTENTiËN.
Door Gods goedheid beviel heden morgen van eene welgeschapen DOCHTER, mijne veel geliefde Echtgenoote H. W. BEITSMA.
B. VAN DE WINT, 30 Januarij 1869. Hoofdonderw. aan de Christ.
School te Smïlde.
Zeer onverwachts behaagde het den Heere, tot zich te nemen, mijne innig geliefde Echtgenoote M. WOELDEBINK, tot diepe droefheid van mij en wederzijdsche betrekkingen, in den jeugdigen leeftijd van bijna 23 jaren, na eene gelukkige Echtvereeniging van ruim drie jaren, mij nalatende twee kinderen.
Zwolle, 3 Febr. 1869. J. E. SMITT.
Eenige en algemeene kennisgeving.
ROTTERDAI-NEW-YORK.
Per Cunard-Line.
Tot de billijkste prijzen is bij den ondergoeekende wekelijks gelegenheid tot vervoer van
LANDVERHUIZERS
naar
NOORD-AMERIKA.
Des verkiezende met doorloopende plaatsbiljetten.
De afvaart geschiedt iederen Zaturdag van Rotterdam via Liverpool.
Nadere informatiihi zijn te bekomen bij den Agent J. DE WAAL,
Rotterdam, Boompjes, 1—131. en bij de Heeren P. TEN ZWEEGE, te Zwolle, A. A. HILLEBBAND, Hoeksterend te Leeuwarden , B. v. d. MEULEN, te Rarlingen, en E. RAVENSHOBST, te Ommen.
Den ondergeteekenden is het zeer aangenaam bovenstaand Expeditie-Kantoor, een ieder die wenscht te vertrekken, te kunnen aanbevelen A. BRUMMELKAMP, Leeraar a. d. Theol. School te Kampen. W. KOOPMANN, Predikant te Barendrecht.
J. VAN DIJK Mz., Predikant te Doetinchem.
JOtfGEIJNGS-VEREIiNlGIftG
tot bevordering van Christelijk leven.
VOOBDRAGTEN IN IIET LOKAAL „ODEON" (ook voor Dames toegankelijk)
gedurende de wintermaanden 1868/69.
DERDE VOORDRAGT
Donderdag 11 Februarij 1869, des avonds ten 8V2 ure,
door Dr. L. R. BEIJNEN,
van 's Gravenhage.
Bewijzen van Toegang tot deze en de volgende Voordragten zijn te bekomen bij de Boekhanlaars H. HÖVEKER, Heerengracht bij de Wolvenstraat en de Wed. J. C. SPIJKER Azn., Reguliersplein.
Namens het Bestuur, W. VAN OOSTEBWIJK BBUIJN,
r VP 97 'nfitl i
J. M. HESSEL, Secretaris.
M. K.
neemt genoegen in het aanbod van 23 November 1868. Adres: franco brieven onder letter M. K. bij den Uitgever dezes.
Heden verschijnt bij H. J. AKKEBMAN, te Zetten:
De Tweede Aflevering:
VAN HET TIJDSCHRIFT:
ÉÉN HEER, ÉÉN GELOOF,
ten voordeele van en vertegenwoordigende „Kerkhulp."
INHOUD: Lezing over de Christ.-Nat. School. — Neem en lees. — S. V.... door F. P. L. C. van Lingen. — Vertrouwen. — 1 Kon. II, uit eene rede van S. Zeiler te Miinnedorf. — Een sentimenteel monster, naar het Engelsch door H. E. F. — Correspondentie. — Ontvangsten.
Prijs per Jaargang van 12 maandelijksche Afleveringen ƒ 2,80; franco per post ƒ 3.30.
BROODBAKKERSKNECHT.
Men verlangt met Mei a. s. op een dorp nabij Leijden, een bekwaam BROOD- en BESCHUITBAKKERSKNECHT van goede getuigschriften voorzien. Adres: franco brieven onder letter K, bij A. A. BENSINK, Boekhandelaar te Leijden.
Men vraagt met 1 Mei eene
KEUKENMEID,
tevens genegen huiswerk te verrigten, P. G., zindelijk, eerlijk en van godsdienstige beginselen. Brieven franco onder letter A, aan het Postkantoor te Wijk bij Buurstede.
Voor Zeven Gulden Vijftig Cents in plaats van Drie en Twintig Gulden
wordt, zoolang de voorraad strekt, door den Boekhandelaar J. J. H. KEMMEB, te Utrecht a comptant afgeleverd:
GESCHIEDENIS DER
HERVORM IN DR ZESTIENDE EEUW,
door
Dr. J. H. MERLE d'AURIGNE, 1)
Tweede Druk.
op nieuw uit het Engelsch vertaald door
J. OUDIJK VAN PUTTEN.
5 deelen in roijaal 8°, bedragende te zamen 1936 bladzijden compressen druks.
Men zie verder de uitvoerige Prospectus bij iederen solieden Boekhandelaar te bekomen.
1) Men gelieve dit werk niet te verwarren met de Geschiedenis der Hervorming in de Zestiende eeuw onder Calvijn, van denzelfden schrijver, hetwelk een vervolg op bovenstaand werk is.
De Vereeniging tot verspreiding van Godsdienstige Blaadjes stolt de Oude Serie harer blaadjes verkrijgbaar tegen den navolgenden verminderden prijs, als:
Gesorteerde pakjes van 1000 Ex. (blaadjes van 4 bl.) a f '6. Dito van 500 Ex. & ƒ1,75. Dito pakjes van 1000 Ex. (blaadjes van 8, 12 en 16 bl.) a ƒ 4,50. Dito van 500 Ex. a ƒ2,50.
Ongesorteerde pakjes (behelzende 10 verschillende nummers), als: pakjes van 500 Ex., voor kinderen a ƒ 2, en dito voor militairen a/2. Pakjes van 1000 Ex. (halve blaadjes) voor algemeene verspreiding a ƒ2,50. Dito Weavers blaadjes a ƒ2,50, en dito voorde Zondagschool ƒ 2,50. Alles hï] franco aanvrage te bekomen bij den Uitgever dezes en het hoofddepöt te Utrecht.
Voorts nog bii het Hoofddepot de Kinderboekjes: Moeders hoop en De Stervende Schooljongen het Ex. a vijf in plaats van 10 Cents, en De lieve kleinen en de kudde , het Ex. voor 10 Cents in plaats van 25 Cents. Alsmede 52 Bijbelteksten, beide Seriën voor 50 Cents in plaats van één gulden.
De Boekhandelaar GEBBITSEN te 's Hage, geeft uit:
DE VREDEBODE.
BRUIN en ZWART,
VEEHALEN UIT DE HEIDEN WEBELD, den kinderen aangeboden door HILDERING,
Zendeling te Samarang. in 12 Afleveringen, a ƒ 1,25 per jaar.
PHOTOGRAPHIËN
van het Toevlugtsoord voor Weezen
TE NEEBBOSCH BIJ NIJMEGEN, te bekomen bij A. CBANENDONCQ & ZONËN, Papier-, Muziek- en Kunsthandelaars te Nijmegen.
si 40 Cents en hooger.
Nijmegen. JOH. VAN 'T LINDENHOUT.
Voor f 2,00 in plaats van f 0.
is bij de Boekverkoopers Wed. J- 0. VAN KESTEBEN EN ZOON, te Amsterdam, en op bestelling alom, verkrijgbaar:
LEERREDENEN
door
D. CHANTEPIE DE LA SAUSSAYE.
3 deelen in gr. 80., omstreeks 900 bladzijden.
Bij den Boekhandelaar J. J. H. KEMMEB, te TJtrecht, ziet a, 30 Cents het licht:
QTJOS EGO..!
OutgroeHing- van een MODERN door een OUD-STUDENT.
Opgedragen aan de Koninklijke Akaderaie van Wetenschappen.
DE HOOP DES VADERLANDS
WEEKBLAD VOOR
Christelijk-Monaal Schoolonderwijs.
Verschijnt geregeld iedereu Woensdag. Prijs per 3 maanden ƒ 1,25; franco per post /1,40.
Inhoud van 3 Februarij: De agitatie in het Nut. — Wij beminnen den vrede, maar vreezen den strijd niet. — 't Bijzonder onderwijs niet van algemeen belang! — De openbare zedelijkheid in Nederland. — Hoe men het Nederlandsche volk afkeerig tracht te maken van het christelijk onderwijs. — Komt en Ziet. — De beste praktische opleiding voor kweekelingen. — Correspondentie. — Advertentie.
snelpersdruk van h. de hoogh , amsterdam.