„Vermoedelijk is dit alles reeds de basis van een Engelsch-Japansch programma van samenwerking, waardoor Engeland al die economische belangen tracht te beveiligen, die het beveiligen waard zijn. Politiek gezien intusschen beteekent deze stilzwijgende erkenning van een Japansch primaat den terugtocht uit een gevaarlijke zone en dit is in de eerste plaats een gevolg van het feit, dat Engeland, door zijn leger en vloot te verwaarloozen, te zwak is om den Japanners een halt toe te roepen.

Blijkt deze verandering in de Engelsche politiek van permanenten aard te zijn, dan moet zij tevens worden toegeschreven aan de omstandigheid, dat men in Londen tot de overtuiging is gekomen, dat het noodzakelijk is, den Japanschen drang naar expantie een ventiel te openen, indien men tenminste verrassende explosies, die het geheele evenwicht in Oost-Azië zouden verstoren, wil vermijden. Wanneer men in het Foreign Office daarvan het Chineesche continent gekozen heeft, dan is dit geschied in het vertrouwen op de assimilatiekracht van China en met de gedachte, Japan tientallen jaren lang in Mongolië en Noord China vast te leggen en tegen Sovjet-Rusland te kunnen uitspelen.

Dit betekent dan de vrije hand voor Engeland in het zuidelijk gedeelte van den Stillen Oceaan, waar Londen kennelijk tot geen enkele concessie bereid is."l)

Men ziet, in deze beschouwingen van de Standaardredactie worden de meest cinische beweegredenen tot de vermeende Engelse politiek weergegeven, zonder enig woord van critiek. Hoe is dat mogelijk! Of de beschouwingen en conclusies juist zijn doet er niet toe. De beweegredenen worden verondersteld aanwezig te zijn en niemand die enigszins buitenlandse politiek volgt ^zal kunnen beworen, dat deze veronderstelling op zich zelf een lasterlijke aantijging is.

Maar hoe is 't dan bestaanbaar dat een Christelijk dagblad zulke motieven weergeeft als de meest voor de hand liggende, zonder enig woord van protest, terwijl ze zonder meer door en door goddeloos zijn?

't Is toch niet zo, dat een christelijk politiek blad op de vóórpagina christelijk is maar op de volgende vooral „practisch"?

Zolang zulke argumenten in de buitenlandse politiek nog worden gebezigd en als rechtmatig geduld, behoeft men over een Volkenbond of doorvoering van zijn principes niet te praten. Daaraan zijn we dan nog lang niet toe! Laten dan onze christelijke politieke (en andere) bladen de boetbazuin aan de mond zetten en het den volken toeroepen dat het „kwaad is in de ogen des Heren". Waar is de staatsman die het durft bestaan dat te doen in de vergadering van de Volkenbond? Of kan dat geen enkele staatsman omdat hij met handen en voeten gebonden is aan het heden èn 't verleden van eigen land ? Is ons land beter dan Engeland, of wie ook? Weineen. 't Is nog slechts enkele maanden geleden dat onze Minister van Buitenlandse Zaken in de Eerste Kamer, daartoe gedwongen door enkele Kamerleden, verklaarde ('t ging over de Koloniën): „Nederland zal geen enkele vierkante meter grond vrijwillig afstaan". Daarop klonk applaus. Hoe zal nu onze vertegenwoordiger in de Volkenbond Italië het thans bedreven onrecht kunnen voorhouden, tenzij eerst erkend wordt: wij hebben weleer in meerdere of mindere mate ons aan gelijke feiten schuldig gemaakt, dat zien we thans als schuld en wij zijn bereid vrijwillig afstand te doen van onze rechten wanneer het belang onzer koloniale bevolking daarmee gediend is. Maar zegt ge, hoe kan nu een staatsman met zo'n redenering aankomen! De man zou worden

l) (cursivering de G.)

uitgelachen! Waarschijnlijk wel. Maar, zo'n staatsman zou ook een christen moeten zijn en voor dien geldt:

de discipel is niet meerder dan zijn meester.

* *

*

Dr. Colijn heeft 18 Mei in Den Haag gesproken voor de vereniging „Volkenbond en Vrede", waarbij Zijne Exellentie volgens het persverslag aldus eindigde: „De ondervonden teleurstelling mag ons niet ontmoedigd de strijd doen opgeven, doch moet veeleer tot vernieuwde en verhoogde krachtsinspanning aansporen. Het is de taak dezer vereniging (Volkenbond en Vrede) in die richting leiding te geven aan het denken van het Nederlandse volk".

Ook onze vereniging, hoewel de oproep niet tot haar gericht is, wil gaarne in genoemde richting medewerken om leiding te geven aan het denken van de kleine kring waarin wij invloed uitoefenen. Wij zeiden reeds: wij wensen de Volkenbond te behouden, ofschoon we van hem als zodanig niets verwachten. Alléén een Volkenbond die waarachtig Volken-bond is, zal als middel in Gods hand iets kunnen bereiken. Daartoe zijn echter nodig van enghartig en egoïstisch nationalisme bekeerde volken. Dan eerst valt er te praten en iets te bereiken. Het is een bespotting van het recht, dat enkele grote mogendheden de richting aangeven nadat zij eigen tegenstrijdige belangen in fragile compromissen menen te hebben veilig gesteld. Daarbij1 geeft niet het recht, maar vrees, egoïsme, afgunst en dergelijke onwaardige motieven de richting aan. Eén geniaal-brutale dictator kan, ondanks eigen zwakheid, heel zo'n Volkenbond rustig laten voor wat hij is. De twee bekende Europese dictators hebben dat bewezen, steunende op de innerlijke verdeeldheid van de bond.

Het mangelt de Volkenbond niet slechts aan materiële macht, maar bovenal aan idieel gezag. Hoe kan nu een bond gezag hebben wanneer ieder der afgevaardigden weet, er te zitten om te waken voor eigen belangen, veelal in de meest vulgaire betekenis van 't woord. Gezag en nobele geest behoren onafscheidelijk bij elkaar.

Zal er van de Volkenbond practisch iets terecht komen, dan is er zeer zeker behoefte aan herziening en reorganisatie, niet van het pact, niet van de materiële organisatie, maar van de geest der deelnemende volken. Daarom geldt ook hier allereerst: bekeert U, van Uw boze werken! Dat is geen gemakkelijk werk.

Ware het niet dat we iets wisten van de wonderlijke en grote barmhartigheid Gods, we zouden niet durven hopen. Maar nu wanhopen we niet. Zelfs niet, al zou er op deze aarde nooit een werkelijke Volkenbond komen. Want .... dit is het einde niet. Wanneer deze aarde in de vuurbrand zal vergaan met al haar ongerechtigheid, dan zal uit haar gloed herrijzen de nieuwe aarde waarop gerechtigheid zal wonen. Dan zullen de volkeren zijn opgelost tot één „volk des Heren", onder Jezus Christus den Vredevorst.

Kom, Here Jezus kom haastelijk!

H. de G.

Helden.

Er ligt hier voor mij een mededeling van de „Internationale der Oorlogsbestrijders", die o.a. veel doet voor principiële dienstweigeraars in Frankrijk, België en Polen, in welke landen mede door haar actie dergelijke dienstweigeraars werden vrijgelaten.

Ik lees daarin: „Door deze maken wij U er op opmerkzaam, dat in Joego Slavië een aantal leden van de religieuze sectie der Nazareners lange gevangenisstraffen uitzitten, waartoe ze wegens hun weigering wapenen te dragen en de eed af te leggen, zijn veroordeeld."