inkomsten te vermeerderen, terwijl men ook den indruk had, dat de gemaakte prijzen per kist dikwijls aanmerkelijk minder waren dan de marktprijs van den dag. Deze praktijken, die ook in Nederland en Engeland als een nadeel van den commissiehandel worden gevoeld, waren aanleiding, dat in 1932 een adjunct-tuinbouwconsulent aan het consulaat-generaal der Nederlanden te Singapore werd verbonden, teneinde eenige controle uitte oefenen op de commissionnairs daar ter plaatse. Hiertoe is hij aanwezig op de voornaamste fruitveilingen te Singapore, controleert hij of de afrekeningen overeenkomen met de geboden prijzen en stuurt hij wekelijks een marktbericht met pasarprijzen naar Java. Deze adjunct heeft zich het vertrouwen weten te verwerven zoowel van de exporteurs als van de commissionnairs, zoodat zijn diensten zeer worden op prijs gesteld en hij ook bij het aanknoopen van nieuwe relaties zijn hulp kan bieden. Het marktbericht heeft bovendien tot uitwerking gehad, dat de exporteur op Java bij het bepalen van zijn inkoopprijzen rekening heeft moeten houden met het feit, dat de tani beter dan vroeger op de hoogte is van den loop der marktprijzen te Singapore. Men is bij deze maatregelen ten gunste vaneen beter markten der producten niet blijven stilstaan. In verband met de niet onaanzienlijke handel uit het Noorden van Sumatra op Penang, werd eveneens een berichtgeving ingesteld voor deze markt. Doch voor een beter markten, d.w.z. tot het voorkómen van het overvoeren van de bestaande markten en het vlotter van de hand kunnen doen van den oogst der vruchten, is behalve een berichtgeving, een grooter afzetgebied van vruchten noodig, waarom op systematische wijze een onderzoek is ingesteld naar de opnamecapaciteit van verschillende groote markten inde omgeving van Nederlandsch-Indië. Eerst werd Penang onderzocht, waarbij bleek, dat deze markt geringe mogelijkheden bezat, welke mogelijkheden echter wel de inrichting van den eerder genoemden inlichtingendienst rechtvaardigden. Het onderzoek te Saigon, eveneens uitgevoerd dooreen ambtenaar van het Departement van Economische Zaken, had een geheel negatief resultaat, doch het onderzoek te Hongkong dat nog loopende is heeft gunstige perspectieven geopend, mits de vruchten (mangga) en groenten (kool) tegen matige prijzen en in goede conditie kunnen worden aangevoerd. Dit zijn elkaar tegenwerkende factren; immers, in koelkamer zijn deze producten goed over te brengen, doch de tarieven voor dit soort transport zijn uiteraard hoog, waardoor het vervoer op deze wijze van tuinbouwproducten naar deze afgelegen markt reeds te duur zou worden. Bovendien is de beschikbare koelkamerruimte veelal zeer beperkt. Uit economische overweging is men dus aangewezen op het goedkoopere transport als deklading, hetgeen echter in verband met den duur van het vervoer alleen mogelijk is, indien de vruchten op zeer koele plaatsen aan boord kunnen worden vervoerd. Voor eenige schepen der J.C.J.L. zijn nu deze meest koele plekken opgespoord en gedurende dit seizoen (1937) zal nu nage- worden of als deklading een export naar Hongkong mogelijk is. Uit het bovenstaande blijkt reeds, dat ook de tarieven der ver-

394