TERUGGEGAAN PHOSPHORZUUR.

van het Hederlandsche ïtijksproefstation, tot nu toe aan dit laatste standpunt vastgehouden. De vraag is van het grootst mogelijk praktisch belang, omdat de waarde eener menigte van Eransche, Duitsche en Belgische phosphorieten van de beslissing inden een of den anderen zin afhankelijk zou wezen, want uil deze phosphorieten is het zeer inoeielijk in water oplosbaar phosphorznur te verkrijgen, maar gemakkelijk inden iets moeielijker oplosbaren vorm, terwijl bij buitenlandsche phosphoriten, zooals Curagao phosphaat. Sombrero- en Mejillones-guano de verwerking tot gemakkelijk oplosbaar phosphorzuur geen bijzonder groote kosten veroorzaakt. Het is wel goed, dadelijk er op te wijzen, dat de geheele strijd ook een volkshuishoudkundig karakter heeft, want de Eranschen zijn sedert lang een protektionistisch standpunt toegedaan en wenschen het eigen produkt zooveel mogelijk in gebruik te brengen, terwijl in Duitschland en Engeland het beginsel van den vrijen handel het overheerschende is. Daarom is het ook niet toevallig, dat de nu opgetreden voorvechter van het teruggegaan phosphorzuur in Duitschland, de geheirnrath Dünckelberg, juist thans zijne aanvallen tegen het standpunt dei Duitsche stations richt, daar de protektionistische richting inde officiëele kringen in Duitschland begint te zegevieren. Het is goed hierop te wijzen, omdat wij dan met meer voorzichtigheid over de aan de order gestelde kwestie zullen oordeelen. De belangwekkende vraag werd na langen tijd te hebben gerust, het eerst wederom in het vorig jaar op de vergadering der landbouwscheikundigen te Cassel door den schrijver van dit stuk ter sprake gebiacht. Toen werden de proeven, door den directeur van het proefstation te Gembloux, A. Petermann genomen, besproken, en tot een meer giondige bespreking der kwestie voor de vergadering van het jaar 1879 besloten. Door de bespreking zijner proeven vond dan Piof. Petermann aanleiding op de vergadering van dit jaar te Karlsruhe zelf te verschijnen en de vraag in te leiden. De Pleer Petermann werd daarbij ondersteund door Geheimrath Dünckelberg uit Poppelsdorf, die vaneen bepaald protektionistisch standpunt uit, kort te voren de Duitsche proefstations ten opzichte van de behandeling van het teruggegaan phosphorzuur hevig had aangevallen. De Duitsche proefstations werden dan in Karlsruhe verdedigd, door Prof. Marcker te Halle, die op het gebrekkige der tot nu toe gepubliceerde proefnemingen wees en verscheidene fouten inde bewijsvoering van Geheimrath Dünckelbeig aantoonde. Volgens Prof. Marcker is de zaak ook nu nog niet lijp, om een beslissende conclusie te nemen. Ongeveer hetzelfde standpunt werd ingenomen door Dr. Wagner, direkteur van het proefstation te Darmstadt. ofschoon deze zelf proeven heeft genomen, die de betrekkelijk hooge waarde van het teruggegaan phosphorzuur aantoonen. Benige aanwezige handelaren in Lahn-superphosphaten spraken natuurlijk pro domo d. w. z. voor het teruggegaan phosphorzuur. De schrijver van dit stuk heeft getracht, op de vergadering te Karlsruhe een meer bemiddelende positie in te nemen , Prof. Marcker toestemmende, dat het geleverde bewijs nog gebrekkig is, maar tevens erkennende, dat het wel goed geweest zou zijn, wanneer de Duitsche stations zich de gewichtige vraag iets vroeger en ernstiger hadden aangetrokken. Eindeij weid een gemeenzame conclusie met bijna alle stemmen goedgekeurd, die aldus luidt;

198