VEEVOBDEKING.

vandaar naar de lebmaag over te gaan. Door de werking van liet maagsap worden de bestanddeelen van de voederbrij in oplosbare stoffen veranderd en zoo ter opneming inde opzuigingsorganen geschikt gemaakt, dein de maag verteerde en opgeloste stoffen zijn of worden reeds vanuit de maag opgezogen, het zijn vooral de verterings-producten der stikstofvrije extractstoffen (koolhydraten) die onmiddellijk in het bloed worden opgenomen, terwijl de verterings-producten der eiwitstoffen niet direct in het bloed, maar inde weivaten worden opgenomen om langs een omweg inde weivaten en eindelijk in het bloed overgebracht te worden. Is het herkauwen en het verteringsproces inde vier afdeelingen der maag geregeld afgeloopen, dan wordt de spijsbrij door het zoogenaamde portier naar de darmen gevoerd, waar haar verdere vertering en oplossing wachten. Maar als de machinist gedurig stopt, dan is hot zeker dat het werk niet geregeld doorgaat en het bepaalde werk, te laat of slechts tendeele wordt afgedaan, dat is, als de veehouder gedurende den tijd van herkauwen, dan eens met buurman Piet of Krelis naar den stal gaat om de koeien eens te zien en de rustende dieren opjaagt en bevoelt en betast, dan houdt het herkauwen tijdelijk op, en de gevolgen? wij zien ze niet, doch de uitwerking kan niet voordeelig zijn. Inde darmen hebben de voedselstoffen een langen weg af te leggen, welke bij het rundvee het 22voud van de lengte des lichaams bedraagt. Inde dunne darmen vereenigt zich de spijsbrij met de door de lever afgescheiden gal en het door de buikspeegsel-klier afgescheiden buikspeeksel, waardoor de voedselstoffen geschikt worden gemaakt, in het bloed of inde weivaten te worden opgenomen. Het melkachtige, opgeloste voedingsvocht wordt door ontelbare zuigmondjes of tepeltjes, de organen van het slijmvlies der darmen opgezogen, terwijl de onverteerbare of aan de vertering ontgane voederbestanddeeien inde darmen achterblijven. Hoe meerde voederbrij het einde der darmen nadert, des te armer wordt zij aan oplosbare stoffen en des temeer vermindert haar vochtgehalte, totdat eindelijk inde dikke darmen de vorming van de mestballen begint en deze ten slotte als vaste uitwerpsels ontlast worden. Na deze korte beschouwing der spijsvertering en het eigenmaken van de voedselstoffen, zullen wij beginnen met het tijdstip, dat het vee uit de weide gehaald en op stal wordt gezet, de overgang van slap waterachtig gras op droog hooi en stroo. Wanneer wij nu in aanmerking nemen, dat gras 70 a 80 pCt. en hooi en stroo slechts 14pCt. wrater bevat, dat gras gemakkelijk verteerbaar en hooi en stroo hard en daardoor minder gemakkelijk tot ontbinding overgaat, dan kan men nagaan, dat deze plotselinge overgang zeer nadeelig voor de gezondheid en den gelijkmatigen groei der dieren moet zijn, dit leert ook de ervaring door eene even plotselinge vermindering der melkafscheiding bij melkgevende koeien, zelfs dan nog, al brengt men het krachtvoeder op stal boven de kracht van het gras, totdat het vee aan het voeder gewend is. ledere boerin zal u, hoewel ondoordacht zeggen, tegen het gras 5*

67