VEKBLIJ DUNDE VERSCHIJKSELEN.

danigheid toe te leggen, des temeer in het oog. Daarbij won zeer terecht de overtuiging veld, dat het niet noodig was met de oude stelsels geheel te breken, maar dat door het aanbrengen van eenige wijzigingen zoowel bij de uitrooming der melk als bij de behandeling van den room en de bewerking van de boter reeds veel gewonnen zon zijn. Terwijl zoodoende de inzichten zich meer en meer verhelderden, besloot het Hoofdbestuur ten vorigen jare aan de leden der maatschappij gelegenheid te geven, de aangeprezen verbeteringen in practijk te zien brengen. Leeringen wekken voorbeelden trekken-Dein Duitschland met eere genoemde Heer Gabel van Wesebyhofl' in Holstein werd aangesteld, om, des gevraagd, op de eigen boerderij, aan belangstellenden de bestaande gebreken en wenschelijke verbeteringen aan te wijzen. We twijfelen niet, of de voorbeelden, door den Heer Gabel gegeven, zullen in ruime mate navolging vinden. En dat zijn werken wordt op prijs gesteld, blijkt hieruit, dat hem reeds weder eene uitnoodiging is geworden, om zich dezen zomer nogmaals voor hetzelfde doel beschikbaar te stellen; aan welke uitnoodiging hij dan ook zal voldoen. (Zie ook bladzij 111.) Tot het verspreiden van meer kennis en het verhelderen der denkbeelden omtrent de zuivelbereiding dragen ongetwijfeld do werkjes, die inden laatsten tijd in Friesland op dit gebied zijn verschenen, veel bij. Aan het leerboek der boter-en kaasbereiding van Dr. Yitus Bruinsma te Leeuwarden is eene over ’t geheel genomen zoo gunstige beoordeeling ten deel gevallen, dat ik er nauwelijks meer opmerkzaam op behoef te maken. Vooral inde hoofdstukken, die handelen over uitrooming der melk- en over boterbereiding, bevat het een aantal zeer nuttige wenken. Dezer dagen werd er weer door den Heer H. B Hijlkema bij H. W. Wester te Leeuwarden een werkje in ’t licht gegeven, getiteld: Het uitroomen der melk. Hierover een enkel woord. Het stelt zich ten doel, de drie hoofdstelsels van uitrooming: I°. in ondiepe vaten bij eene lage keldertemperatuur (Hollandsch-Friesch-Holsteinsch); 2°. in diepe koelvaten omgeven door ijswater of koud pomp- of bronwater (Schwartz); en 3°. het eentrifugenstelsel in hunne eigenaardigheden te verklaren en met elkaar te vergelijken. Naai' onze meening is de schrijver èn inde wijze van behandeling, waardoor de inhoud door iederen practicus begrepen kan worden, èn in het maken zijner gevolgtrekkingen zeer gelukkig geweest. Hoewel we op enkele onnauwkeurigheden gestuit zijn ■— o. a. op hl. 34, waar geleerd wordt, dat het uitroomen bij lage temperaturen vollediger plaats heeft dan bij hoogere, een regel, die in zijne algemeenheid niet opgaat, vergelijk o. a. de proeven van Keussler op bl. 29 gelooven we, dat deze weinig afbreuk doen aan de bruikbaarheid van het werkje. Daar eene goed geleide uitrooming een eerste vereischte is voor voldoende opbrengst en goede hoedanigheid der boter, bevelen we ook dit geschriftje aan de botermakers ter lezing aan. Het zal zonder twijfel het zijne bijdragen ter voorlichting op den goeden weg, waarop de zuivelbereiding in Friesland zich beweegt. Niet een stijfhoofdig vasthouden aan het oude, noch een onvoor-

108