De chemicaliën werden vooraf met de aarde zeer zorgvuldig vermengd en vervolgens de potten gevuld. De grond voor deze en vele volgende proeven werd mij bezorgd door den heer N. Hagenus , landbouwer te Beerta. De cóntróle-pot leverde buitengewoon hardkokende erwten en de uitslag van den oogst der andere was van dien aard , dat ’t mij toescheen, dat alleen verbindingen van phosphor en kalium gunstig werkten en dus de andere stoffen geen invloed hadden uitgeoefend. Ik besloot daarom het volgende jaar (1900) aan eenige potten uitsluitend phosphorzuur en kali toe te voegen en wel door middel van algemeen gebruikte kunstmeststoffen , n.l. superphosphaat en patentkali. Ik nam 8 potten, die half October 10 gram superphosphaat kregen en wat patentkali in hoeveelheden van 16 gram afdalende tot 4 gram , zooals in onderstaande tabel is aangegeven. a Nos. der potten 123456 7 8 Gram patentkali 16 1412 10 8 6 54 „ superph. 10 10 10 10 10 10 10 10 Uitslag goed goed goed goed goed goed goed goed Verder werden nog 4 potten gebezigd , welke elk 14 gram patentkali ontvingen en wat superphosphaat in hoeveelheden van 8 gram afdalende tot 8 gram, overeenkomstig de hieronder volgende opgave: h Nos. der potten 9 10 1112 Gram superph. 8 6 43 „ patentkali 1414 1414 Uitslag goed vrij hard hard hard Zooals men ziet leverden de potten 1 tot en met 9 goedkokende erwten, doch de nummers 10, 11 en 12, waarin de hoeveelheid phosphorzuur wat minder was , brachten hardkokende voort. De vermindering van de patentkali tot op 4 gram (zie no. 8) oefende geen invloed uit. Het speet mij destijds dat geen proefpotten met minder dan 4 gram waren aangelegd, immers de mogelijkheid bestond , dat zelfs deze geringe hoeveelheid van 4 gram toch nog gunstig op de kook gewerkt had. Ik besloot daarom het volgende jaar (1901) de toe te dienen kali tot op nog kleinere hoeveelheid te verminderen en maakte ditmaal gebruik van kainiet. De proefneming in dat jaar werd gedaan met 12 potten, die ieder 10 gram superph. kregen en tevens wat kainiet, doch in afnemende hoeveelheden van: 5,4, 3, 21/2,2, lx/2,1, Ij2, 1/4, 1/Ben nul gram. Twaalf andere potten kregen ieder 10 gram kainiet en super-

88