Het eerstgenoemde nadeel wordt door den planter niet ingezien en hieraan zijn ook alweer de toestanden schuld. Wanneer de negers hem de divi divi, thuis brengen , kan het hem niet schelen of deze het product van nabij of verweg moeten halen. En dezen maken zelven daarin ook geen groot onderscheid. Het ongeluk is, dat men nu nog met grond en tijd zeer verkwistend omgaat, daar van beide overvloed voorhanden is. Bovendien, waar geen boom staat, komt licht wat struikgewas voor, en dit levert weide voor geiten en schapen. Helaas een zeer kostbare weide ! Yolgens het koloniaal verslag van Curagao van 1893 was de opbrengst aan divi divi over het geheelo eiland in 1892 1,075,542 KG. Hoewel dit cijfer , als alle dergelijke in het verslag , berust op niet te controleeren opgaven en het dus slechts onder reserve mag worden aangenomen , zal het toch wel niet te ver van de waarheid zijn verwijderd. Daar de zak van 45 Kg. prima waar + f 3.25 opbrengt, kan de totale uitvoerwaarde van het artikel op zijn best f 75.000 bedragen.

In hetzelfde jaar leverden de eilanden Bonaire en Auruba volgens de uitvoerstaten in genoemd verslag samen voor eene waarde van f 48,255 , waarvan f 41.607 van Bonaire en slechts f 6,648 van Aruba. Hierbij is de prijs per kilo op 5 cent berekend, hetwelk, goed en slecht door elkaar genomen, ook wel dichter bij de werkelijkheid zal komen dan wat ik voor Curagao heb aangenomen. De geheele jaarlijksche uitvoer aan divi-divi van de kolonie Curacao zoude dus globaal f 125.000 bedragen , daar op de bovenwindsche eilanden de kuituur onbekend is. In het Monthly Bulletin of the International Bureau of the American Republics, Decemb. 1902, pag. 1617, wordt de invoer van divi divi te Hamburg opgegeven te zijn : voor 1893 1.761.000 Mk. voor 1897 1.670.870 Mk. „ 1894 1.170.000 „ „ 1898 1.195.310 „ „ 1895 988.080 „ „ 1899 1.639.410 „ „ 1896 1.532.250 „ dus ruwweg jaarlijks f 900.000 Mk. Yoeg daarbij den zeer grooten invoer van New-York, waarvan geene gegevens mij ten dienste staan, en van verschillende andere havens, waarheen ook divi-divi wordt verscheept, hoewel in niet zulke groote hoeveelheden , dan komt men tot een totaal, waarbij de productie van de kolonie Curagao van weinig beteekenis is, zoodat niet behoeft te worden gevreesd, dat de uitbreiding der kuituur of grootere productie ten gevolge van meer rationeele kuituur tot overproductie zal leiden. Eene eventueele vergrooting der productie zal daarbij ook hoofdzakelijk van Curagao en Bonaire komen, maar niet van Aruba, waar de divi-divikultuur weinig heeft te beteekenen en de bevolking, naar ’t schijnt, meer neigt tot tuinbouw en kleinen landbouw. Ook zal, wanneer verbeterde kuituur met alles, wat daarmede gaat gepaard, als zaakkundige selectie en eene zorgvuldiger oogstmethode, de productie heeft vergroot, tevens de kwaliteit van het product zijn verbeterd, zoodat het minderwaardige aanvoeren van elders zal verdringen. Ernstige zorg veroorzaakt eene ziekte, waaraan vele boomen te gronde gaan, zonder dat men ook maar het geringste vermoeden heeft van haar wezen. Men ziet enkele takken vaneen boom verdorren ; spoedig volgen er meer, en na korten tijd is de geheele boom dood, terwijl er uitwendig niets abnormaals aan is te bemerken. Het schijnt, dat de wind, niet onwaarschijnlijk door het overbrengen van sporen, de verbreiding der ziekte

368