het onderwijs in het rekenen, de geschiedenis en de aardrijkskunde. In de 3e en 4 e klasse werd hoofdzakelijk het Nederlandsch als voermiddel gebruikt, maar enkele vakken van tijd tot tijd ook in het Maleisch behandeld.

»Te Amboina werd in het laatste gedeelte van dit tijdvak de Maleische taal hoofdzakelijk als voermiddel bij het onderwijs gebruikt, en had het gebruik van het Nederlandsch beperking ondergaan."

Genoeg om te doen zien, dat men wijselijk het onderwijs in de Nederlandsche taal aanmerkelijk verminderd, hier en daar geheel afgeschaft heeft. Het Nederlandsch heeft voor vele inlandsche onderwijzers waarde, voor zoo verre zij het tot eene hoogte kunuen brengen, die hen in staat stelt goede leerboeken in die taal te verstaan, om er tot eigen oefening en vorming gebruik van te maken. Het kon hun onderwezen worden zonder bijzonder op uitspraak acht te geven, zeker zonder dat het spreken van hen gevorderd wierd. Eenigszins anders kon dit zijn voor de zonen van Hoofden en in het algemeen vour scholen, die nog iets anders dan het eigenlijke volksonderwijs bedoelen.

2. Het Maleisch neemt nog altijd eene belangrijke plaats in bij het volksonderwijs. Het schijnt vooalsnog onmisbaar, ofschoon veilig is aan te nemen, dat de kweekelingen het als locaal-Maleisch genoegzaam zullen verstaan, om er bij hun onderwijs en in de samenleving gebruik van te kunnen maken.

Doch aan het Maleisch en den Maleier wordt over het geheel veel te veel eer in ons verkeer met den Inlander bewezen. Wat behoeven wij mede te werken, om aan dat bijna overal vreemde element, door ons onderwijs, het cachet te verleeneu, waarop het geen andere aanspraak heeft, dan dat het nu eenmaal door den vreemden veroveraar (den Maleier) den volken als liugua franca is