met de school op, maar dorst niet alle medewerking te weigeren. Napoesdh moesten de onderwijzers maar zien dat ze leerden en het is dan ook begrijpelijk genoeg, dat zij hun onderwijs in 't Maleisch gaven, en de kinderen al wat zij onderwezen, woordelijk lieten napraten.
Dit schoolwezen was al drie jaar in werking, toen Ten Kate in Napoe kwam. Gelukkig was hét van den kant van onderwijzer en leerlingen met groote lusteloosheid aan den gang gehouden, zoodat er niet veel bedorven was. Maar dat er iets goeds op het gebied van het onderwijs was geschied, kon men ook niet zeggen.
Ten Kate kwam dus voor een moeilijk werk te staan. Zijne opleiding tot den zendingsarbeid had hij ontvangen op de Zendingsschool, die toen nog was gevestigd in het gebouw van het Ned. Zendelinggenootschap te Rotterdam. 6 Juli 1880 was hij geboren te Lutten (aan de Dedemsvaart) waar zijn vader verveener was. Toen hij een paar jaar de dorpsschool had bezocht en 9 jaar was geworden, vertrokken zijne ouders met hunne 10 kinderen naar Hoenderloo, waar zijn vader de leiding der Stichting voor verwaarloosde jongens op zich nam. Pieter bezocht ook hier de lagereschool. Het denkbeeld om zich aan de Zending te wijden was hem ook toen al niet vreemd. Tot zijne moeder zeide hij eens, toen hij 10 jaar oud was: ,,Ik moet zendeling worden, maar ik wil niet." Toen de pogingen om hem te Bannen en te Utrecht ter opleiding voor de Zending te laten aannemen, niet gelukten, was hij er eigenlijk blij om.
Op zijn 14de jaar kwam hij op de kweekschool voor onderwijzers te Nijmegen, op den „Klokkenberg". Daar hield hij het niet lang uit; met een der onderwijzers kon hij het slecht vinden, hij kreeg heimwee en keerde naar huis terug. Toen kwam hij bij de Firma Van Boekhoven te Utrecht om het drukkersvak te leeren, maar toen zijne familie in 1900 naar Steerawijk verhuisde, waar zijn vader eene grossierszaak begon, werd Pieter zijn helper, totdat hij in 1902 op de Zendingsschool kon worden aangenomen.
In 1907 leerde ik hem daar kennen. Ik kwam geregeld taalles geven en kreeg Ten Kate tot leerling in het Bare'e. Wel was hij voor Napoe bestemd, maar Napoesch kon ik hem niet leeren en Bare'e moest hij toch ook kennen. Hij