denken wil brengen, zou goed gedaan hebben, als hij de philosophische en ethische bezwaren tegen den vrijen wil aan een nauwgezette kritiek had onderworpen.

Na Luthers „De servo arbitrio" hebben de geleerden niet gezwegen.

Deze opmerkingen doen evenwel niets af van de waarde van dit boek.

Prof. dr. C. Snouck Hurgronje, de beroemde Oriëntalist te Leiden, noemde mij Simon's boek: „Islam und Christentum" een warm, bezonnen zendingsboek. Het nieuwe werk: ,Der Islam und die christliche Verkündigung" mag ook zoo genoemd worden. Het vinde overal de waardeering, die 't verdient! Makkum. G. SMIT.

Islam en Christendom. Door Mevrouw Jacq. C. van Andel-Rutgers. Derde omgewerkte druk. 1921.

• De derde druk van „Islam en Christendom" zag het licht. Met deze mededeeling kunnen wij volstaan. Eenige aanbeveling behoeft dit boek niet. Wie kent het niet? Sedert in 1910 zijn eerste druk verscheen, heeft hét zich een bizondere plaats in de zendingsstudie veroverd. Daarmee heeft het tevens zijn deugdelijkheid bewezen Vooral in den tijd, toen er pas studiekringen gevormd werden, greep men inzonderheid naar dit boek. Het heeft daardoor groote bekendheid verkregen en een goeden invloed geoefend. Sedert is het ook gegroeid. Door de praktijk geleerd heeft men er voor gezorgd dat het aan de behoeften van de studiekringen voldeed. Als zoodanig mag het als een model dienen.

Mevrouw Van Andel zal wel bizondere genegenheid voor dit geesteskind koesteren. Zij is er in gegroeid, en naarmate haar eigen kennis van den Islam toenam, groeide ook haar boek. Ja, een bewerking is het geweest varr Gairdner's „The Reproach of Islam", en ook bij den derden druk is Gairdner's „The Rebuke of Islam" geraadpleegd. En toch is het geen vertaling, maar een Hollandsche bewerking, een stuk eigen werk van Mevrouw Van Andel, een boek, dat handelt over het zendingswerk in onze Oost. 't Ware interessant eens na te gaan hoeveel er nog van Gairdner in dezen derden druk zit. Ook welk verschil er is tusschen Mevr. Van Andel van 1921 en Mej. Rutgers van 1910.

Het is jammer, dat de schrijfster den tijd nog niet gekomen achtte om veel te zeggen over den invloed van den oorlog op den Islam. Dit wacht ons dan voor den 4en druk, die niet te lange moge uitblijven!