hebben. Hij vond er geen bevrediging voor zijn zielsbehoeften. In die stemming terugkeerend zou hij onderweg een Nieuw Testament in handen hebben gekregen, en daarin lezend zou hij wel hebben gevonden wat hij zocht. Op zijn eiland teruggekeerd, zou hij vele menschen van zijn ontdekking deelgenoot hebben gemaakt en daar hij het algemeen vertrouwen genoot, zouden velen zich bij hem hebben aangesloten in hun wensch om meer van het Christendom te hooren. De Indische Kerk, tot wier terrein het eiland behoort, hoorde hiervan, en bestemde een hulpprediker, die zich anders ter vervulling eener vacature te Makassar zou hebben gevestigd, voor het eiland Salajar. Deze jonge man, te Oegstgeest opgeleid, moest dan eerst nog speciale studie van den Islam maken, teneinde aan die beweging goede leiding te kunnen geven,

Intusschen werd naar die beweging op Salajar een nader onderzoek ingesteld. De resultaten van dat onderzoek zijn nog niet opgemaakt of althans nog niet gepubliceerd. Maar wel kan men er dit reeds van zeggen, dat de eerste geruchten onjuist zijn bevonden. Er is wel een godsdienstige beweging op Salajar. maar het is volstrekt niet zeker, dat zij in haar kern een beweging naar het Christendom toe is.

De bedoelde hadji. Abdul Gani, is reeds in 1922 overleden; hij is verscheidene malen naar Mekka geweest en het is juist, dat hij daar onbevredigd vandaan kwam. Maar het is niet juist, dat hij toen wel bevrediging in het Christendom heeft gevonden. Hij had andere inzichten, maar vermoedelijk hielden die meer verband met mystiek. Door zijn mystieke neigingen is hij buiten de orthodoxie van den Islam geraakt. Hij had een afkeer gekregen van uitwendige vormen en legde er allen nadruk op. dat godsdienst een zaak van het hart moest zijn. Toch wilde hij zich blijkbaar niet buiten den Islam plaatsen. Wel had hij grooten eerbied voor den „profeet Isa (Jezus).

Het schijnt, dat sommigen onder zijn volgelingen in die richting verder zijn gegaan en dat zij den profeet Isa hooger stelden dan den „gezant Mohammed . zooveel als een profeet meer is dan een gezant. Andere volgelingen zijn na zijn dood weer tot het Mohammedanisme teruggekeerd.

Vermoedelijk — maar nader onderzoek zal dit moeten uitwijzen — heeft men hier te doen met een mystieke beweging