gebed en gezang, - de gezangen trekken hem zeer aan, - gelijk ook sedert geschiedde. Uit eigen beweging leerde hij reeds het Onze Vader, de Geloofsbelijdenis en de Tien Geboden van buiten. Wat daarvan zal kunnen worden? Trede zijn zoon eens als voorganger van Tënggër op!

Op het erf te Këndal Pajak wonen een twaalftal huisgezinnen en staan tien of elf kweekelingen onder mijne hoede, terwijl kref.mek mij ook een zestal personen naliet, enkelen reeds op jaren, om tot voorgangers of evangelisten, in welke laatste betrekking zij ook reeds dienst deden, te worden opgeleid. Ziedaar het schaap, door ons op den weg ontmoet, en dat wij op onze schouders te beuren en tot de kudde weder te brengen hebben. Het grootste bezwaar, dat ons daarbij drukt, zijn de afstanden; niet om die af te leggen, dit is gemakkelijk genoeg; maar om den noodigen invloed, vooral op eene talrijke gemeente als Swaroe uit te oefenen. Naar het mij voorkomt, ontbreekt het daar niet aan goede bestanddeelen; maar gelijk die ook bij herhaling in de verslagen van Br. kreemek zijn genoemd, ook niet aan bezwaren.

Opkomst in kerk en school, vooral de laatste, mag voldoende genoemd worden, doch het catechetisch onderwijs laat alles te wenschen over. (1) Zóó acht ik de onkunde, die ik bij het opkomend geslacht en nieuwelingen aantrof, bezwarend. Schuwheid, onverschilligheid, hooren zonder te verstaan, zijn hiervan de gevolgen.

Te Pëniwën is het catechetisch onderwijs beter. Het aantal leerlingen is daar geringer, en Joas, nog in de kracht van zijn leven, is beter geschikt, om wenken te begrijpen en op te volgen dan Kjai Adrian van Swaroe, die reeds oud en afgeleefd is, en bovendien door een organisch gebrek in zijn spraak belemmerd wordt. Om een en ander werd hij al eens door een ander vervangen; doch daar dit tot geen betere uitkomsten leidde, weder in zijne betrekking

(1) Zie jaarve! slag van Br. Krehmer 1886, «Mededeelingen" XXXI blz. 188.