beide eerste soorten veel moeite en arbeid vereischen, terwijl de beide laatsten veel gemakkelijker van bewerking zijn, waarom dan ook veelal slechts vrouwen zich daarmeê bezig houden. Ook over den prijs en de duurzaamheid der verschillende soorten van matten spraken wij, en van de matten kwam het van zelf' ook op andere artikelen van handel en nijverheid, die in fijne en grove, fraaie en alledaagsche soorten voorkomen, en dus ook in bewerking en gebruik onderscheiden zijn. Op eens zei:

De hadji. Ik verwonder mij altijd, als ik denk aan de massa en verscheidenheid van al die artikelen. Waar gaat dat goed toch altemaal heen? Denk maar eens aan hetgeen alleen hier te Samarang wordt aangetroffen.

De mattenmaker. En de menschen dan, hoevelen komen niet dagelijks daarbij, zonder dat de wereld vol wordt. Waar blijven die? Dat moet gij vragen.

Ik. Weet ge dan waarlijk niet, waar die allen heen gaan? Weet ge niet, hoevelen er dagelijks worden opgeroepen, om tot hunnen oorsprong terug te keeren? En hoeveel goed er breekt, verslijt en vermolmt, ook weêr terugkeerende tot de aarde, waaruit het is voortgekomen. Misschien bedenkt ge dat niet, en is het daarom, dat ge u verwondert. Maar dit alles is immers in Gods raad en door zijne macht zóó beschikt. Dat alles behoort zoo bij de bevolking, of den inhoud der wereld en hare bedrijvigheid. Ge moogt echter daarom nog niet het gebruik van alle dingen gelijk achten. Want alles heeft zijn eigen doel en zijne eigene plichten. Menschen en dieren hebben ieder het hunne te verrichten. En zoo is het ook met alles, wat de menschen maken of vervaardigen; 't heeft al zijn eigen nut en doel.

De mattenmaker. Ik zie , dat er tegenwoordig veel Ohineezen zijn, die christen worden, tot zelfs de weduwe van den kapitein, en ook volbloed Ohineezen.