In eene van het hoofd, Talupe geheeten, gehuurde prauw roeiden zij nu den anderen morgen de rivier op naar het meer, waartoe wegens den stroom nog IJ uur noodig waren. Toen, na eene bocht omgevaren te zijn, strekte zich plotseling de groote watervlakte voor hun oog uit, zóó groot dat men van den Noordelijken oever ter nauwernood den Zuidelijken even kon onderscheiden ; geen wonder trouwens daar Br. Kruijt de lengte van het Meer, van Noord Noord-West naar Zuid-Oost zich uitstrekkende, op 8 a 9 uren gaans begroot, 't Was een vrij geregeld langwerpig vierkant watervlak, de breedte werd begroot op ruim 2 uren gaans; twee en een halve dag had men werk om het bij den oever langs, rond te roeien. Het meer vormt het laagste gedeelte van eene langwerpige vallei tusschen twee vrij hooge bergketenen gelegen, die aan weerskanten van het meer tot elkander naderden, doch met afnemende hoogte, zoodat wel ten Oosten en Westen het terrein belangrijk steeg maar ten Noorden en Zuiden een lange streek vlak bergland zich uitstrekte, waardoor noordwaarts de Posso-rivier met dan eens meer dan minder sterke helling, soms met majestueus bruischende watervallen zich naar zee spoedt. Aan de Zuidzijde van het meer vond Br. Kruijt ook een groote riviermond, Kodina genaamd met afstroomend water, en uit dit feit en mededeelingen van inboorlingen maakte hij op, dat deze rivier zuidwaarts in de Golf van Boni zou uitstroomen. Is dit vermoeden juist, dan zou het meer van Posso de hoogste waterlijn vormen van het binnenland van Celebes in de richting van Noord tot Zuid.

Bondom het meer zijn ettelijke kampongs gelegen, maar de oevers zijn toch niet dicht bevolkt, 't meest aan den Oostelijken oever. De zoo nuttige silar- en wokapalmen vindt men hier niet, zoodat velerlei mandjes en ander huisraad, 't welk van de bladen dier palmen wordt gevlochten, uit de lagere streken hier heen gevoerd en verkocht worden. Daarentegen zijn de bergen aan weerszijden van het meer zeer rijk aan ijzererts, en het smeden van hakmessen, zwaarden en lansen is dan ook hier een voorname tak van nijverheid.

Gelijk overal aan treffende natuurtooneelen legenden of volksoverleveringen verbonden zijn van godsdienstigen inhoud, zoo ook hier. Volgens de ééne overlevering heeft het meer zijn