OVER HET LANDSCHAP IN JAPAN.

237

Ieder weet dit. De natuur is als een groote „spiegel" waarin hun particuliere leven weerkaatst wordt, evenals het leven van hun volk met zijn moreele en godsdienstige overtuigingen, zijn geschiedenis.

De natuur is voor een Japanner zeer vaak een weerspiegeling van ideeën: hare vormen maken een symbolische taal uit; onophoudelijk herinnert zij aan legenden en allegorieën. Voor ons heeft de natuur opgehouden het doorzichtige symbool te zijn, waardoorheen men leest. Een landschap is voor ons genoeg op zichzelf: wij hebben het lief, wij beschrijven en beelden het uit om zijnszelfs wil. Het kan ons zonder twijfel doen ontroeren, doch die ontroering is van een eigenaardige soort en niet literair: zij behoeft geene ideeën te vertolken om welsprekend te zijn. Volgens onze opvatting moet de taak der kunst daarin bestaan, het goed op te merken, volkomen juist weêr te geven in zijn geheele ontwikkeling en in zijne juiste verhoudingen, kortom er het meest aangrijpende, individueele beeld van te maken dat mogelijk is. De Japanners kennen dezen strijd met hun model niet; zij roepen het kort en bondig op, in de afmetingen, die voldoende zijn om iets anders uit te drukken, om den toegang te verschaffen tot dat erfdeel van ideeën, welke aan het geheele volk toebehoort. Afbeeldingen van soorten zijn hun voldoende; de soort bamboes, de soort pijnboom, wilde gans etc. veeleer dan het weêrgeven van een bepaalden pijnboom, bamboesplant of vogel. Een bamboesschets van een Japanner is, vergeleken bij een boomschets door Th. Rousseau, wat de kokku is, vergeleken bij een sonnet van Heredia, of een Japansche tuin bij een park, ontworpen door Le Nötre.

Het meerendeel hunner natuurimpressies is suggestief. Suggestief zijn ook verscheidene van die landschapjes, die in zeventien lettergrepen door den hokku1 worden geschetst.

Zij raken veelal Bouddhistische leerstellingen of drooni-

1) Als documenten over de oorspronkelijko opvatting van het landschap, die de Japanners hebben, vullen de hokku, de tuinen van Kjótö en de landschappen der eigenlijk gezegde Japansche school elkaar aan. De landschapschilderkunst in Japan is van Chineeschen oorsprong, en